Frįgreišing um sernįmsfrųši


101-2  Frįgreišing sambęrt § 51, stk. 4, ķ tingskipanini um "Tilmęli um sernįmsfrųši"

Framlųga
Ašaloršaskifti

Įr 2003, 19. februar, legši Annlis Bjarkhamar, landsstżrismašur, vegna landsstżriš fram soljóšandi

Frįgreišing
til
ašaloršaskiftis

Į heysti ķ 2000 setti tįverandi landsstżrismašur ķ mentamįlum, Tórbjųrn Jacobsen, arbeišsbólk at kanna sernįmsfrųšiliga virksemi.

Arbeišsbólkurin lęt ķ juni 2001, tįverandi landsstżrismanni, Óla Holm, "Tilmęli um sernįmsfrųši".

Avgjųrt varš, at avvaršandi partar ķ mįlinum skuldu hoyrast, įšrenn mįliš varš lagt til ašaloršaskiftis ķ Lųgtinginum. Fyrsta hoyringin var fyrst ķ november 2001, og seinasta hoyringin var ķ aprķl 2002.

Tilmęli um sernįmsfrųši hevur sostatt veriš til hoyringar hjį teimum ymisku pųrtunum, sum hava eitthvųrt viš hetta ųkiš at gera. Fundarfrįsagnirnar frį hoyringunum eru višlagdar sum skjųl.

Hoyringarnar hava ikki giviš eina greiša tilrįšing um, hvat er ręttast at gera, men samanumtikiš kann sigast, at tey, sum į ein hvųnn hįtt eru tengd at sernįmsfrųšiliga ųkinum sum brśkarir ella avvaršandi, ynskja broytingar ķ verandi skipan.

Taš er av alstórum tżdningi, at tingmenn gera stųšu sķna greiša, um hvųr kósin į sernįmsfrųšiliga ųkinum skal verša ķ framtķšini, so at fariš kann verša til verka at skipa hetta ųkiš soleišis, at menningarmųguleikar verša skaptir fyri tey, sum hava serstaka hjįlp fyri neyšuni.

Umrįšandi er eisini, at grundstųši ķ hesum ašaloršaskiftinum veršur, at taš er fyrst av ųllum taš einastaka barniš, sum bęši er byrjanarstųšiš og endamįliš viš sernįmsfrųšiliga virkseminum. Og at taš er hetta, sum mį eyškenna framtķšarskipanina av ųkinum.

Arbeišsoršingin hjį arbeišsbólkinum fevnir bęši um verandi skipan, hvussu vit eiga at skipa hetta ųki ķ framtķšini, og hvųrjar broytingar eru neyšugar ķ įvķsum formligum višskiftum. Tķskil lķtur tilmęli bęši aftureftir og frameftir. Arbeišsbólkurin lżsir, metir um og gevur boš uppį, hvųr gongda leišin eftir teirra tykki er.

Sernįmsfrųšiliga ųkiš er ógvuliga samansett, nógvir ymiskir lišir eru, sum į hvųr sķn hįtt royna at gera sķtt til at hjįlpa teimum viš serligum tųrvi og teimum, sum varša av. Taš kemur heilt greitt fram ķ tilmęlinum, at nśverandi skipanin er heldur ógreiš, og at taš eru ov nógvir brotpartar, sum ikki natśrliga ganga saman ķ eina heild. Tķ veršur eisini męlt til at broyta skipanina soleišis, at tvųrfaklig eygleišing, višgerš og rįšgeving verša ein heild, har denturin eigur at verša lagdur į samstarv og greiša stųšutakan.

Tilmęliš roynir at binda ymisku fortreytirnar saman, iš eru neyšugar fyri eini sernįmsfrųšiligari skipan, sum ķ stųrri mun enn higartil setur tvųrfakligan kunnleika, neyva og skjóta greining og eina heildarloysn fyri hvųrt einstakt barn ķ hįsęti.

Tilmęliš vil vera viš, at nógv veršur gjųrt ķ tķ fųroyska samfelagnum fyri at hjįlpa einum barni viš serligum tųrvi og at lętta um hjį teimum, iš varša av. Veitingin til hetta ųkiš tįttar įrliga ķ 90 milliónir. Kortini kann spurnartekin setast viš, um vit fįa nóg nógv bśrtur śr hesi jįttan. Svariš er uttan iva nei, og orsųkina kann mųguliga finnast ķ tķ, at samstarviš ķmillum heilsuverk, skśla, stušulsskipan, heim, almannaverk osfr. er ov lķtiš.

Tilmęliš leggur tķ upp til, at įvķst virksemi og harviš eisini starvsfólk og fķggjarkarmar verša flutt frį Almannamįlarįšnum og Heilsumįlarįšnum til Mentamįlarįšiš, og eisini at okkurt veršur flutt frį Mentamįlarįšnum til antin Almannamįlarįšiš ella Heilsumįlarįšiš. Hetta fyri at kunna samskipa ųkiš og gerandisdagin soleišis, at taš gagnar barninum best gjųrligt

Arbeišsbólkur męlir til, at hetta veršur gjųrt viš at seta į stovn Sertęnastuna.

Ręttiliga nįgreiniliga veršur greitt frį ķ tilmęlinum, hvat Sertęnastan fevnir um, og hvussu greiningarmišstųš og tęr 6 ymisku tęnastueindirnar verša skipašar, hvųr uppgįvan veršur osfr. Neyšugt er tķ ikki her at fara ķ smįlutir!

Sertęnstan

wpe2.jpg (6625 bytes)

wpe1.jpg (2857 bytes)

wpe4.jpg (3930 bytes)wpe5.jpg (3860 bytes)wpe6.jpg (4026 bytes)wpe7.jpg (3050 bytes)wpe8.jpg (3268 bytes)

Neyv kostnašarmeting av nżggju skipanini er ikki gjųrd ķ tilmęlinum. Hetta kemur helst av, at ein slķk kostnašarmeting krevur stórt śtgreinandi arbeiši. Hyggjast mį nęrri bęši at, hvat peningurin veršur nżttur til ķ dag, og hvussu vit viš eini nżggjari skipan kunnu gagnnżta henda pening enn betur. Hetta śtgreinandi arbeišiš skal sjįlvandi vera ein partur av fyrireikanini til ta skipan, iš vit politiskt kunnu gerast samd um. Hųvušsdenturin eigur ķ einum sovoršnum arbeiši at leggjast į, hvussu vit į bestan hįtt gagnnżta tann peningin, sum longu er ķ skipanini, og um somutķš fįa eina betri skipan.

Taš er sjįlvandi trupult at siga, at ein loysn er tann einasta rętta, heldur mį įhaldandi verša arbeitt viš tillagingum, sum eru ķ samsvari viš tķšina, tųrvin og ta fakligu menningina į ųkinum. Alneyšugt er tó, at fortreytirnar fyri tķ skipan, vit velja, eru greišar.

Tann loysnin, vit velja fyri sernįmsfrųšiliga ųkiš, mį:

Skapa įhaldandi menningarmųguleikar fyri bųrn og ung viš serligum tųrvi
Taka hędd fyri tķ einstaka brekinum og arbeiša tvųrfakligt viš barninum sum eini heild
Skapa tryggar karmar fyri tey viš serligum tųrvi og tey, sum varša av
Samskipa og gagnnżta teir mųguleikar, sum eru ķ skipanini
Geva mųguleika fyri granskingarvirksemi og fakligari menning
Hava eitt greitt įbyrgdarbżti og greišan karm fyri starvsųkini
Skapa eina heild, sum gagnar barninum og tķ unga best gjųrligt

Eitt barn, sum ber brek, er fyrst og fremst eitt barn og hevur eins og ųll onnur bųrn višfųddar mųguleikar at mennast og trķvast. Men taš hevur eisini avmarkingar. Endamįliš viš eygleišing, višgerš, rįšgeving, stušli o.ų eigur at vera at menna taš menniskjaliga tilfeingiš og stimbra menningina hjį barninum į ųllum ųkjum. Tķ taš snżr seg um at mennast viš breki.

Viš stųši ķ tilmęlinum, hoyringunum og teimum mįlum, vit seta okkum viš sernįmsfrųšiliga virkseminum, vóni eg eitt gott, mennandi og framskygt ašaloršaskifti. 

Skjal 1: Fundarfrįgreišing frį fundi 11. aprķl 2002
Skjal 2: Fundarfrįgreišing frį fundi 12. mars 2002
Skjal 3: Nųkur av sjónarmišunum ķ samandrįtti

Oršaskifti um frįgreišingina var tżsdagin 25. februar 2003. Mįliš avgreitt.