Fyrispurningur um grundlógarnevndina

100-17 Fyrispurningur til Høgna Hoydal, landsstýrismann, viðvíkjandi grundlógarnevndini og arbeiði hennara

Orðaskifti

Ár 2002, fríggjadagin 25. oktober, boðaði formaðurin frá omanfyri nevnda fyrispurningi frá Heðin Mortensen, løgtingsmanni, sum var soljóðandi:

1. Hvussu nógv fólk eru - ella hava verið í starvi í sambandi við arbeiðið hjá Grundlógarnevndini?
2. Kann landsstýrismaðurin upplýsa fyri tinginum, hvat arbeiðið hjá Grundlógarnevndini hevur kostað higartil, og hvat roknað verður við, at arbeiðið í framtíðini fer at kosta?
3. Kann landsstýrismaðurin vísa eina útgreining fyri útreiðslurnar av grundlógararbeiðnum, síðani arbeiðið fór í gongd?
4. Hvussu stórur partur av útreiðslunum er ferðaútreiðslur, og hvussu eru hesar útgreinaðar?
5. Hvussu nógvan pening ætlar landsstýrið at nýta til grundlógararbeiðið í 2003?
6. Hava fólk, sum samstundis eru lønt í aðrari almennari tænastu, verið - ella eru sett í starv við løn?

Viðmerkingar:
Í februar 1999 samtykti Løgtingið at seta eina Grundlógarnevnd, sum skuldi lata landsstýrinum álit og uppskot til føroyska grundlóg í seinasta lagi 1. juni 2000.

Hetta varð gjørt í samsvari við samgonguskjalið, sum segði, at tá grundlógin var samtykt á Løgtingi, skuldi hon til fólkaatkvøðu í seinasta lagið ár 2000.

Grundlógarnevndin byrjaði sítt arbeiði av álvara á heysti 1999. Rímiliga skjótt varð funnið fram til ein arbeiðshátt, ið øll nevndin kundi standa saman um, hóast motiveringin var ymisk. Hjá nøkrum nevndarlimum var málið fullveldi, meðan aðrir nevndarlimir gjørdu vart við, at teirra motivering heldur var, at arbeiðið kundi vera til nyttu á annan hátt.

Í nevndini sótu heilir 16 limir, harav nakrir vóru politikarar, nakrir løgfrøðingar og nakrir samfelagsfrøðingar. Skrivari var eisini settur í fast starv.

Umframt eina ørgrynnu av plenum-fundum, har øll nevndin var við, og bólkafundum, skipaði nevndin eisini fyri skeiði í mannarættindum og hevði fleiri útlendskar serfrøðingar á vitjan. Eisini varð ein bólkur settur undir Grundlógarnevndini, sum skuldi gera eitt uppskot til eina føroyska rættarskipan. Í bólkinum sótu serkønir løgfrøðingar umframt formaðurin í Grundlógarnevndini.

Ætlanin var at skipa fyri hoyringum um ymsu evnisøkini og eisini á annan hátt at tryggja eina breiða kunning og eitt breitt orðaskifti í øllum landinum, tá arbeiðið var liðugt, og alt skuldi so enda við eini fólkaatkvøðu.

Men arbeiðið í Grundlógarnevndini gjørdist drúgvari enn frammanundan mett, og í apríl 2001 samtykti Løgtingið at broyta lógina soleiðis, at nevndin skuldi lata landsstýrinum eitt fyribils álit og uppskot til grundlóg (Grønbók) í seinasta lagi 1. oktober 2001, og endaligt álit (Hvítbók) 31. desember 2001.

Men heldur ikki tann tíðarætlanin helt, og nú verður arbeitt við at seta grundlógarnevndina av nýggjum.

Tað kundi tí verið áhugavert at fingið at vita, hvussu nógv fólk eru - ella hava verið í starvi í sambandi við arbeiðið hjá Grundlógarnevndini, og hvat arbeiðið higartil hevur - og væntandi fer at kostað. Eisini kundi verið áhugavert at fingið at vita, hvussu útreiðslurnar eru útgreinaðar, og um fólk hava verið - ella eru sett í starv við løn, sum samstundis eru í aðrari almennari tænastu við løn?

Síðani fíggjarlógaruppskotið fyri 2003 varð lagt fyri Løgtingið, hevur tað fingið nógvar atfinningar fyri, at ymiskar útreiðslur ikki hava verið tiknar við. Landsstýrismaðurin við fíggjarmálum hevur í tí sambandi sagt, at einki er sett á fíggjarlógina, sum krevur lógarbroyting.

Fyri at seta grundlógararbeiðið í gongd aftur, má lógin broytast, og tí verður spurt, um heldur einki er sett av til grundlógararbeiðið, og um hvussu landsstýrið ætlar at hesin peningur skal fáast til vega, um einki er sett av.

Á tingfundi 6. november 2002 var samtykt uttan atkvøðugreiðslu, at fyrispurningurin skal svarast.

Á tingfundi tann 4. desember 2002 svaraði Høgni Hoydal, landsstýrismaður, fyrispurninginum soleiðis:

Til viðmerkingarnar
Í sambandi við, at landsstýrismaðurin í fíggjarmálum hevur svarað atfinningunum móti fíggjarlógaruppskotinum við at siga, at onki er sett á fíggjarlógina, sum krevur lógarbroyting, verður sagt í viðmerkingunum til fyrispurningin, at neyðugt er at broyta lógina um grundlógarnevnd fyri, at grundlógararbeiðið kann setast í gongd aftur. Tí verður spurt, um heldur onki er sett av til grundlógararbeiðið, og um hvussu landsstýrið ætlar, at hesin peningur skal fáast til vega, um onki er sett av.

Til henda spurning í viðmerkingunum er at siga, at lógarbroyting ikki krevst fyri at seta grundlógararbeiðið í gongd aftur. Orsøkin til, at lógin nú verður broytt er ikki av játtanarligum slagi, men hevur samband við, at royndirnar við arbeiðinum higartil hava avdúkað, at bøtast eigur um ávís praktisk viðurskifti. Tí er heldur ikki nøkur forðing av løgfrøðiligum slag fyri, at hildið verður fram eftir verandi lóg.

Viðvíkjandi játtan til arbeiðið hjá grundlógarnevndini, so hevur arbeiðið verið fíggjað av játtanini til sjálvstýrismál á § 10 í løgtingsins fíggjarlóg. Ætlanin er, at grundlógararbeiðið framyvir skal hava pláss á játtanini til Løgmálaráðið á § 14 á løgtingsins fíggjarlóg.

Til spurning 1
Sæð burtur frá politisku umboðunum, hevur nevndin verið mannað við 10 samfelagsfrøðingum sum limir og varalimir. Nærri kann verða lisið um viðurskiftini hjá samfelagsfrøðingunum og samanseting av persónum í frágreiðing frá formanninum, sum liggur á heimasíðuni hjá nevndini á < www.grundlog.fo >.

Viðmerkjast skal, at hesi fólk hava ikki verið í starvi, men eru eins og tingumboðini, limir í nevndini.

Nevndin hevur eisini, umframt verandi skrivara, ið Løgmálaráðið letur, havt ein fyrrverandi skrivara, sum til tíðir hevur havt tvey hjálparfólk afturat sær á skrivstovuni. Í summarfrítíðini í 2000 og í 2001 vóru í tveimum umførum 4 løgfrøðilesandi og veittu rættarskipanarbólkinum undir grundlógarnevndini hjálp við fyrireikingunum at gera føroyska rættarskipan. Harafturat var persónur settur at samskipa amerikaferðina, eins og persónur nú eisini er settur til at samskipa ætlaðu grundlógarráðstevnuna í januar 2003.

Til spurning 2
Í árinum 1999 kostaði grundlógararbeiðið 439.384 kr, í 2000 835.831 kr, í 2001 1.805.546 kr, meðan nevndin higartil í ár einans hevur brúkt 290.890 kr, sí eisini hjáløgdu útgreining niðanfyri. Sostatt hevur grundlógararbeiðið higartil, t.v.s. fyri árini 1999, 2000, 2001 og 2002, tilsamans kostað góðar 3 mió. kr.

Samanborið við annað nevndararbeiði og løgfrøðiligt arbeiði, sum verður gjørt í Føroyum, er talan um sera smáar upphæddir higartil.

Eg havi ta áskoðan, at arbeiði at gera eina grundlóg, er av so stórum týdningi fyri eitt samfelag, at vit skulu geva nevndini møguleika at gera sítt arbeiði á dygdarbesta hátt.

Verður støði tikið í nevndu upplýsingum, og verður havt í huga, at grundlógin, sambært nýggja uppskotinum til lóg um grundlógarnevnd, skal vera liðug í seinasta lagi 25. apríl 2005, verður mett, at írestandi kostnaðurin av at gera uppskotið til føroyska grundlóg liðugt er millum 2 og 3 mió. kr.

Til spurning 3
Ein útgreining fyri útreiðslurnar av grundlógararbeiðnum er at finna á roknskapar- og játtanaryvirlitinum hjá Føroya Gjaldstovu. Mest viðkomandi partur av hesum yvirliti yvir árini 1999 - 2002 verður hjálagdur.

Til spurning 4
Árið 1999 brúkti grundlógarnevndin samanlagt kr. 15.228 til ferðing og flutning. Av hesum fóru 2.668 kr til ferðing og flutning innanlands, meðan 12.560 kr fóru til uttanlands ferðing og flutning. Í 2000 var upphæddin til ferðing og flutning kr. 86.061, harav 11.789 er uppgivið til innanlands ferðing og flutning og 47.137 kr til ferðing og flutning uttanlands. Í 2001, tá samlaðu útreiðslurnar til grundlógararbeiðið vóru mestar, vóru útreiðslurnar til ferðing og flutning 459.352 kr. Av hesum fóru 22.510 kr til innanlands ferðing og flutning, meðan 436.842 kr fóru til ferðing og flutning uttanlands. Amerikaferðin, sum nevndin gjørdi, stendur fyri øllum útreiðslunum til ferðing uttanlands í 2001. Av útreiðslunum higartil í 2002 eru 5.481 kr farnar til ferðing og flutning. Harav stava 543 kr frá ferðing og flutningi innanlands og 4.936 kr frá ferðing og flutningi uttanlands.

Til spurning 5
Verður støði tikið í upplýsingunum til spurning 2, mugu útreiðslurnar fyri árið 2003 í fyrstu syftu metast til út við eina mió. kr. Hetta kemst av, at við árslok 2003 er út við helvtin runnin av eftirverandi skeiði fram til 25. apríl 2005. Verður harafturat lagdur kostnaðurin av valinum til grundlógarráðið, sum eftir ætlan eisini verður í 2003, so kemur samlaði kostnaðurin fyri 2003 til at tátta í 2 mió. kr.

Til spurning 6
Formaðurin í grundlógarnevndini, ið eisini er samfelagsfrøðisligur limur, hevur sum einasta fólk verið settur í starv við fastari løn, samstundis sum hann hevur verið løntur í øðrum almennum starvi.

Politisku umboðini í nevndini hava fingið fundarsamsýning. Sama er galdandi fyri serfrøðingarnar í nevndini, eins og teimum er veitt samsýning fyri álagdar uppgávur, ið ikki hava havt samband við teirra vanliga arbeiði.

(Føroya Gjaldstova)

Málið avgreitt.