Vinnuligur fiskiskapur

Skjal 2

 Stovnsrųktarnevndin

Tilmęli um:

Fiskidagar
ķ fųroyskum sjóųki
fyri fiskiįriš 1999-2000 

Ķ nevndini eru:

Stovnsrųktarnevndin

Sum įsett ķ lógini fyri Stovnsrųktarnevndina kemur nevndin aftur ķ įr viš eini stovnsmeting og tilmęli višvķkjandi fiskiskapinum eftir botnfiski į fųroysku landleišunum. 

1. Formęli:
1. Fiskidagaskipanin

Fiskidagaskipanin sum byrjaši at virka frį 1. juni 1996, hevur nś góš 3 įr į baki. Skipanin virkar soleišis at flotin, viš śtgangsstųši ķ stovnsmetingunum og eftirfylgjandi tilmęlum og vištųkum, fęr tilluta eitt įvķst fiskidagatal, iš so aftur veršur bżtt millum teir ymisku skipabólkarnar.

Skipanin hevur m.a. višfųrt, at fiskimenn hugsa meira um effektivitet. Undir hesi skipan er ikki rįšiligt, at taka kjansir, ķ samband viš vįnaligt vešur o.l. Fyri at gagnnżta teir tillutašu dagarnir so gott sum gjųrligt, veršur bert fari śt, tį iš lķkindini eru til vildar.

 

2. Veišuorkan

Seinasta įriš eru ikki stórvegis broytingar farnar fram, hvat veišuorkuni višvķkur. Tvųrturķmóti hava ikki allir bįtar veriš ķ fullum rakstri seinasta įriš. Hetta er m.a. galdandi fyri partrolarar, har įvķsir trolarar hava ligiš mesta partin av įrinum.

Um ein sęr burtur frį West-Freezer,sum er komin ķ flotan ķ 1999, er mišalaldurin fyri flotan vaksandi, viš taš at ongir ašrir nżggir bįtar eru komnir ķ flotan seinasta įriš. Mišalaldurin fyri flotan į fųroyska landgrunninum er tķ uml. 30 įr.

Talva 1: Veišuorkan ķ 1000-brt. viš įrslok 1995- 1998

Skipabólkar	brt. 1995	brt. 1996	brt. 1997	brt.1998
Feskfiskatrolarir	19,0	18,8	17,8	17,8
Ašrir trolarar	12,0	11,0	10,6	10,6
Stįllķnuskip	5,2	4,8	4,3	4,3
Nótaskip	5,4	6,1	7,1	7,1
Frystilķnuskip	0,7	0,8	0,8	0,8
Onnur	1,3	1,3	1,7	1,7
Lķnu- og trolbįtar	3,5	3,3	4,0	4,0
Fiskiskip tilsamans

 

2. Fiskiskapurin ķ 1998
1. Fiskastovnarnir generelt

Hżsu- og toskastovnarnir eru framvegis vęl fyri. Higartil ķ įr hevur serliga fiskiskapurin eftir hżsu veriš góšur, mešan ein įvķs afturgongd hevur veriš ķ toskafiskiskapinum. Tó er nevndin av tķ įskošan, at eingin vandi er fyri toskastovninum. Hetta merkist m.a. į tann hįtt, at sera nógv er til av toskayngli.

Talva 2: Fųroysk veiša į eftir botnfiski undir Fųroyum, frį 1995-1998

	1995	1996	1997	1998*
Toskur	17.693	37.348	33.321	25.321
Hżsa	4.371	8.550	15.946	20.262
Upsi	24.249	17.356	19.479	23.476
Kongafiskur	7.978	7.286	7.199	6.422
Samlaša veišan:

Kelda: Hagstovan. (* = fyribils tųl)

 

2. Toskur

Fiskiįriš 1998-1999 hevur veriš eitt gott fiskiįr. Sambart tųlum hjį Hagstovuni vóru fiska góš 25.300 tons av toski į fųroyskum ųki ķ 1998. Hetta er ein afturgongd frį 1997. Nevndin metir tó,at henda afturgongd serliga stavar frį minkingini ķ fiskidųgum iš bleiv gjųgnumfųrd ķ 1997. Harumframt er tann nśveršandi veišan, eisini meira lķk tķ, sum sųguliga sęš er vanligt at fiska. Seinastu įrini hevur toskafiskiskapurin veriš óvanliga góšur, og kundi ein tķ ikki vantaš annaš, enn eina įvķsa afturgongd. Partrolarnir fįa sera lķtla hjįveišu av toski, nakaš iš kemur av at hesin flotin ikki sleppur at royna į toskaleišum.

Vķšari er taš eisini sannlķkt, at nżggja śtvķškanin ķ frišing av gżtingarleišunum vestanfyri og noršanfyri, hevur fųrt viš sęr eina minking ķ toskafiskiskapinum. Hetta ųki hevur eisini ķ įr veriš friša frį febr.-aprķl. Ķ sama tķšarskeiši ķ 1997 bleiv nógv fiska eftir toski į hesum ųkinum.

3. Hżsa

Hżsufiskiskapurin varš góšur alt įriš 1998, og hevur eisini veriš góšur higartil ķ 1999. Hesin stovnur hevur eisini veriš ķ vųkstri seinastu įrini. Higartil ķ įr er fiskaš góš 6.000 tonsa av hżsu, sum er nakaš taš sama sum fyri sama tķšarskeiš ķ fjųr.

Sęr ein sųguliga uppį fiskiskapin, kann ein siga at hżsufiskiskapurin nś hevur tillaga seg einum sųguligum stųši aftur. Sųguliga sęš eigur fųroyski landgrunnurin at tola ein hżsufiskiskap uppį 15.000 - 20.000 tons/įr.

4. Upsi

Nevndin metir at taš eru fleri višurskiftir iš tala fyri at hesin stovnur framvegis er ķ menning, hesi eru m.a.:

• Meskavķddirnar iš nżttar verša hjį trolskipum eru sera stórar 145 mm, og fųrir hetta m.a. viš sęr at lķtiš veršur tikiš av lķtlum upsa.
• Fyri trolarum eru fleiri leišir stongdar, og er hetta viš til at varšveita og menna stovnin.
• Liviumstųšurnar hjį upsa tykjast framvegis at veraš góšar. Hetta sęst m.a. į tann hįtt, at nógv reyšęti er ķ upsanum.
• Upsafiskiskapurin ķ Noregi og Ķslandi er sera góšur, og eiga hesi višurskiftir tķ at tala fyri, at upsastovnurin undir Fųroyum eisini er vęl fyri. Nevndin hevur her ta įskošan, at upsin flytir seg millum fųroyska, ķslendska og norska landgrunnin, og at ein tķ eisini eigur at hyggja eftir hvussu umstųšurnar hjį hesum stovni eru, ķ Ķslandi og Noregi, tį iš mett veršur um fųroyska stovnin.
• Inni viš land er nógvur seišamurtur at sķggja, og metir nevndin, at hetta eisini talar fyri góšum upsafiskiskapi tey komandi įrini.

Įriš 1998 vķsir at upsafiskiskapurin į fųroyskum ųki, framvegis er į veg uppeftir. Higartil ķ įr eru eisini fiskaši góš 1.000 tons meira av upsa enn um somu tķš ķ fjųr. Viš atlitiš til ta skerjing, sum hevur veriš ķ fiskidųgum seinastu įrini, er nevndin tķ av teirri įskošan, at einki er, sum talar fyri, at upsastovnurin er ķ vanda.

Ķ samband viš veišu eftir upsa, heldur nevndin taš eisini verša vert at nevna, at nųkur av teimum effektivastu skipunum innan hesa veišu, nś royna eftir gullaksi ein part av įrinum. Hesi skip eru soleišis ikki viš ķ upsaveišuni ta tķšina. Hóast hetta, eydnašist taš ķ 1998 at fiska góš 4.000 tons meira av upsa enn ķ 1997. 

1. Kongafiskur

Viš taš at ongar neyvar stovnsmetingar fyriliggja fyri henda stovnin, įsannar nevndin, at torfųrt er at meta um henda stovnin.

Trolarnir iš royna eftir kongafiski, royna m.a. eisini eftir svartkalva, blįlongu og ųšrum botnfiskaslųgum. Hetta er tķ viš til at reguleraš veišuna, soleišis at skilja, at tį iš lķtiš er til av kongafiski, veršur alternativ veiša roynd.

2. Onnur fiskaslųg

Ķ samband viš fiskiskapin eftir brosmu og longu, įsannar nevndin, at Noršmenn royna nógv į fųroysku leišini eftir hesum fiskaslųgum. Fųroyski lķnuflotin roynir eisini eftir hesum fiskaslųgum partar av įrinum. Vanligt er, at lķnuskip royna eftir brosmu ķ summarhįlvuni, men tį eru brosmuleišir "trįroyndar" av noršmonnum. Avtalan millum Fųroyar og Noreg er ķ lagi, men ein eigur eisini hava hesi višurskiftir ķ huganum, tį iš ein tosar um fųroyskar fiskidagar. 

1. Fiskivinna og Oljuvinna

Ķ tilmęlinum fyri undanfarna įr, vķsti nevndin į, at fiskivinnan veršur ov lķtiš tikin viš uppį rįš, ķ samband viš, nęr taš t.d. er best at skjóta seismikk o.l.

Um stórur dentur ikki veršur lagdur į, at fįa eitt gott samskifti millum fiskivinnu og oljuvinnu, er vandin eisini stųrri fyri, at įhugamįl hjį hesum bįšum vinnum, ķ framtķšini, koma at standa ķmóti hvųrjum ųšrum, ķ stųrri mun enn neyšugt er.

 

2. Tilmęli
1. Tilmęli um fiskidagar fyri komandi fiskiįr

Stovnsrųktarnevndin hevur undir arbeišinum viš hesum tilmęliš, kannaš tilfar hjį fiskifrųšingum, veriš ķ samband viš fiskimenn og skiparar. Śt frį tķ vitan nevndin hevur fingiš gjųgnum sķtt arbeiši, hevur nevndin hesa įskošan:

Viš teimum reguleringum, sum longu eru į fųroyska landgrunninum, gjųgnum umfatandi frišing av leišum, męlir nevndin til, at fiskidagatališ veršur hildi į sama stųši sum ķ fiskiįrinum 1998-1999.

Einki er, sum talar fyri at toskastovnurin er ķ nųkrum vandamarkiš. Hinvegin hevur nevndin ta įskošan, at hesin stovnur hevur veriš óvanliga vęl fyri seinastu įrini, og at hesin fiskiskapur nś heldur er komin nišur į eitt sųguligt stųši. Nevndin hevur eisini vķst į, at sera nógv vķsir seg at vera til av toskayngli.

Hżsustovnurin er framvegis vęl fyri, og śtlitini eru, eftir įskošanini hjį stovnsrųktarnevndini, sera góš fyri hendan stovnin.

Upsastovnurin er ķ stųšugari menning. Um ein sęr uppį įriš 1998, vóru fiska góš 4.000 tons meira enn ķ 1997, og sum upsafiskiskapurin hevur veriš higartil ķ įr, er taš sannlķkt, at hesin stovnur tolir nśveršandi veišutrżst.

Kongafiskastovnurin er lķtiš kannašur, og er taš tķ ringt at siga nakaš neyvt um hendan stovnin. Tó er nevndin sannfųrd um, at nógvi fiskiskapurin ķ Irmingarhavinum, įvirkar veišuna į fųroya ųkinum. Nevndin hevur ta įskošan, at kongafiskurin ķ Irmingarhavinum, er sami stovnur, sum tann į fųroyska landgrunninum.

 

3. Grundgevingar.
1. Veišuorkan

Sum įšur nevnt, eru sera lķtlar broytingar farnar fram ķ veišuorkuni sķšsta įriš. Vķšari er taš ein sannroynd, at tann fųroyski skipaflotin hevur ein sera hųgan mišalaldur, og at taš vanliga eisini merkir, at effektiviteturin gerst verri fyri hvųrt įr.

Taš veršur javnan tosaš um, hvussu fųroyski fiskiflotin kann endurnżggjast. Millum reišarar, er esini nógv tos um endurnżgging av fiskiflotanum. Ein tann fyrsta fyritreytin fyri, at reišarar tora at fara undir nżbyggingar av fiskiskipum er, at karmarnir eru fastir, soleišis at ein veit hvat ein kann vanta višv. fiskidųgum fleiri įr framyvir. Ein stųšug skerjing ķ fiskidųgunum, gevur ongum reišara įręši til at gera ķlųgur ķ nżggj vinnutól.

Skal fiskiflotin menna seg, og gera nżggjar ķlųgur, er taš neyšugt, at ein fęr fullan įgóša av góšum fiskiįrum.

2. Fiskastovnarnir

Stovnsrųktarnevndi įsannar, at fiskastovnarnir į fųroyska landgrunninum eiga at rųktast vęl. Umstųšurnar hjį fiskastovnunum avgerša fyri ein stóran part hvussu umstųšurnar hjį fiskimonnum, og Fųroyum sum heild, verša framyvir.

3. Fiskidagarnir

Viš nśveršandi tali į fiskidųgum, er ikki mųguligt at fiska alt įriš. Fyri flestu skipabólkar, er neyšugt, at halda frķša 1-2 mnš. um įriš, vegna taš lįga tališ į fiskidųgum. Eisini gerst taš meira og meira vanligt, at bįtar keypa eyka fiskidagar, fyri at fįa nokk burturśr.

4. Nišurstųša

Stovnsrųktarnevndin įsannar at fiskastovnarnir undir Fųroyum framvegis eru vęl fyri. Upsastovnurin, sum mišskeišis ķ 90'unum var į lįgum stųši, vķsir framvegis góš tekin um menning. Taš er tķ ongin ivi um, at fiskastovnarnir tola nśveršandi veišutrżst.  

Runavķk tann 02. juni 1999:

Sķmun Hammer, skrivari