Lųgtingsins umbošsmašur

A. Upprunauppskot
B. 1. višgerš
C. Val av limum ķ nevndina
D. Nevndarskjųl
E. Įlit
F. 2. višgerš
G. 3. višgerš

Įr 1999, 14. december, legši Jenis av Rana, lųgtingsmašur, vegna Mišflokkin fram soljóšandi

Uppskot

til

§ 1. Eftir hvört lųgtingsval, og tį iš embętiš er leyst, velur Lųgtingiš uttantingsmann, at hava innlit viš fyrisiting heimastżrisins.
2. stk. Doyr umbošsmašurin ķ embętistķš sķni, ger formansskapur Lųgtingsins av, hvųr skal rųkja starviš, til Lųgtingiš velur ein nżggjan umbošsmann.
3. stk. Hevur Lųgtingiš ikki longur įlit į umbošsmanninum, kann Lųgtingiš loysa hendan śr starvi. 

§ 2. Umbošsmašurin, iš ikki kann sita į Lųgtingi ella ķ kommunustżri, skal so vķtt gjųrligt hava lųgfrųšiliga śtbśgving.

§ 3. Viš lųgtingslóg verša gjųrdar almennar reglur fyri virksemi umbošsmansins. Annars er umbošsmašurin ķ starvi sķnum óheftur av Lųgtinginum.

§ 4. Virksemiš umbošsmansins fevnir um alla fyrisiting heimastżrisins (t.e. lands- og kommunalu).
2. stk. Viš lųgtingslóg sambęrt § 3 kann verša gjųrt av, at lógin eisini skal vera galdandi fyri felųg, stovnar, felagsskapir v.m., iš verša roknaš viš til almennu fyrisitingina sambęrt fyrisitingarlógini, lógini um alment innlit ella lógini um almennar skrįir.
3. stk. Ķ meting sķnari av kommunalari umsiting skal umbošsmašurin vķsa atlit til tęr serligu umstųšur, kommunufyrisiting virkar undir.
4. stk. Interkommunalir felagsskapir eru undirlagdir virksemi umbošsmansins.
5. stk. Virksemi umbošsmansins fevnir ikki um rķkismyndugleikar, Lųgtingiš og stovnar undir Lųgtinginum.

§ 5. Umbošsmašurin hevur eftirlit viš, at tęr ķ § 4 nevndu umsitingareindir ikki gera mistųk ella vanrųkja skyldur sķnar, og hann eigur at tryggja, at almenna umsitingin ikki fremur órętt móti einstaka borgaranum.

§ 6. Ein og hvųr kann senda umbošsmanninum klagu um tęr ķ § 4 nevndu umsitingareindir.
2. stk. Tann, iš klagar, skal navngeva seg ķ klaguni, tó kann klaga frį ónavngivnum verša tikin til višgeršar, metir umbošsmašurin taš. Klagan skal vera umbošsmanninum ķ hendi ķ seinasta lagi eitt įr eftir, at tey višurskifti, iš klagaš veršur um, įttu sęr staš.
3. stk. Klaga um avgeršir, iš mųguligur hęgri umsitingarmyndugleiki kann broyta, kann ikki sendast umbošsmanninum, fyrr enn viškomandi hęgri myndugleiki hevur tikiš avgerš ķ mįlinum. Freistin, iš er nevnd ķ 2. stk., skal ķ slķkum fųrum roknast frį tķ degi, hęgri myndugleikin tekur avgerš sķna.
4. stk. Umbošsmašurin tekur stöšu til, um grundarlag er fyri vķšari kanningum ķ mįli, iš klagaš veršur um.
5. stk.Umbošsmašurin kann sjįlvur taka eitt mįl til višgeršar og fremja neyšugar kanningar ķ hesum sambandi.

§ 7. Tęr ķ § 4 nevndu umsitingar hava skyldu at geva umbošsmanninum tęr upplżsingar og at leggja fram ųll tey skjųl, sum hesin embętis vegna krevur at fįa fyrilagt.
2. stk. Umbošsmašurin kann stevna fólki ķ ręttin at vitna um višurskifti, iš eru avgerandi ķ kanningararbeišinum. Ķ slķkum förum eru reglurnar ķ ręttargangslógini galdandi. Ręttarfundirnir eru ikki almennir. Tann, iš klagan višvķkur, hevur saman viš hjįseta rętt at vera hjįstaddur, mešan slķk vitnisfųrsla fer fram.
3. stk. Umbošsmašurin hevur rętt til at vitja stųš, iš kannaš verša, og hann hevur frķa atgongd til at gera kanningar ķ ųllum neyšugum hųlum.

§ 8. Umbošsmašurin hevur tagnarskyldu um tey višurskifti, hann ķ virksemi sķnum fęr kunnleika til. Tagnarskyldan stendur viš, eftir at umbošsmašurin fer śr starvi, og fevnir eisini um starvsfólk į umbošsmansstovninum.

§ 9. Kemur umbošsmašurin til ta nišurstųšu, at įlvarsligt mistak ella vansketni er framt av einum av teimum ķ § 4 nevndu umsitingum, skal umbošsmašurin boša formansskapi Lųgtingsins, landsstżrismįlanevnd Lųgtingsins, lųgmanni og viškomandi landsstżrismanni og /ella kommunustżri frį hesum og koma viš tilmęli til teirra.
1. stk. Umbošsmašurin hevur rętt til alment at finnast at, koma viš tilmęlum, og į annan hįtt gera vart viš meting sķna av mįli, hann hevur kannaš.

§ 10. Umbošsmašurin letur Lųgtinginum įrsfrįgreišing um arbeišiš sķtt. Frįgreišingin veršur prentaš og almannakunngjųrd.
2. stk. Bošar umbošsmašurin Lųgtinginum, landstżrismanni ella kommunustżri frį einum mįli, ella tekur hann eitt mįl viš ķ įrsfrįgreišing sķna, skal hann upplżsa um, hvat viškomandi hevur fųrt fram til verju sķna.

§ 11. Rakar umbošsmašurin viš lżti ķ galdandi lógum, fyriskipanum ella umsitingarligum avgeršum, skal umbošsmašurin boša Lųgtingi og viškomandi landsstżrismanni frį hesum. Er talan um višurskifti, iš višvķkja kommunalari umsiting, skal umbošsmašurin eisini boša viškomandi kommunustżri frį.

§ 12. Formansskapur Lųgtingsins ger av lųnarvišurskifti umbošsmansins, herundir eisini spurningin um eftirlųn og bķšipening, ķ samrįš viš avvaršandi fakfelag.
2. stk. Umbošsmašurin kann ikki, uttan viš loyvi Lųgtingsins, vera ķ starvi hjį almennum ella privatum fyritųkum, virkjum ella stovnum.
3. stk. Mųguligur spurningur um ógegni umbošsmansins ķ įvķsari sųk veršur lagdur fyri formansskap Lųgtingsins, sum, um mett veršur, at talan er um ógegniš, śtnevnir annan at višgera hetta įvķsa mįl.

§ 13. Umbošsmašurin kann krevja at verša loystur śr starvi viš seks mįnaša freist at galda frį seinasta degi ķ einum mįnaši.
2. stk. Umbošsmašurin veršur loystur śr starvi seinasta dag ķ tķ mįnaši, hann fyllir 65 įr.

§ 14. Veršur umbošsmašur loystur śr starvi uttan uppsagnartķš, ella noyšist umbošsmašur frį uttan uppsagnartķš, tķ hann ikki veršur afturvaldur eftir lųgtingsval, varšveitir hann ta lųn, hann frammanundan hevur havt, ķ 3 mįnašir frį seinasta degi at rokna ķ tķ mįnaši, hann fer śr starvi. Doyr umbošsmašur, įšrenn hetta tķšarskeišiš er lišiš, eigur hjśnafelagin tann partin av lųnini, sum ikki var śtgoldin, tį iš hann andašist ella, um eingin hjśnafelagi situr eftir umbošsmannin, tey bųrn hansara, iš hava rętt til barnapengar.

§ 15. Umbošsmašurin setir og sigur śr starvi starvsfólk sķni.

§ 16. Tęr śtreišslur, iš standast av umbošsmansstovninum, verša jįttašar į Lųgtingsins fķggjarlóg.
2. stk. Umbošsmašurin ger roknskap fyri virksemi stovnsins, hesin skal vera grannskošašur av lųggildum grannskošara.

§ 17. Henda lóg kemur ķ gildi 1. aprķl įr 2000.
2. stk. Klagur um višurskifti ķ tķšarskeišinum 1. aprķl 1998 og til henda lóg kemur ķ gildi, kunnu kortini leggjast fyri umbošsmannin til višgeršar.
3.stk. Klagur, fram til hendan lóg kemur ķ gildi, verša sendar til umsiting Lųgtingsins.
4. stk. Ķ serstųkum fųrum kann umbošsmašurin gera av, at višurskifti frį įšrenn 1. aprķl 1998 verša tikin til višgeršar.

Višmerkingar til einstųku greinirnar 

Višv. § 1.
Lųgtingiš velur umbošsmannin, og taš er ein fortreyt, at Lųgtingiš įhaldandi hevur įlit į umbošsmanninum. Hevur Lųgtingiš ikki taš, kann Lųgtingiš loysa umbošsmannin śr starvi. 

Višv. § 2.
Meginreglan er, at umbošsmašurin skal hava lųgfrųšiliga śtbśgving. Ķ undantaksfųri kann tó umbošsmašur veljast, sum hevur ašra śtbśgving. Undantak frį meginregluni veršur heimilaš av tķ, at ķ einum lķtlum samfelag kann taš gerast torfųrt at finna ein skikkašan umbošsmann, um kravt veršur, at viškomandi, sum valdur veršur, skal hava lųgfrųšiliga śtbśgving.

Višv. § 3.
Taš ber ikki til at klaga til Lųgtingiš um avgeršir, iš umbošsmašurin hevur tikiš til eina klagu. Klagast kann bert um umbošsmannin til Lųgtingiš, um vķsast kann į, at umbošsmašurin hevur brotiš tęr almennu reglur, iš Lųgtingiš hevur sett um virksemi stovnsins. Lųgtingiš kann ikki įleggja umbošsmanninum at kanna eitt mįl.

Višv. § 4.
Felųg, stovnar og felagsskapir, iš ikki beinleišis liggja undir almennu fyrisitingini, eru uttan fyri myndugleikaųki umbošsmansins. Tó eru undantųk fyri slķkar, sum viš lóg ella lógarheimild ķ slķkari verša roknašir til almennu fyrisitingina.

Višv. § 5.
Uppgįva umbošsmansins er m.a. aktivt eftirlit, og hann kann leggja uppķ og gera vart viš gjųrt mistak. Hann kann ikki broyta eina avgerš, men kann siga sķna hugsan um mįl og koma viš einum tilmęli til viškomandi myndugleika.

Višv. § 6.
Kravt veršur ikki, at tann, iš klagar, sjįlv/-ur er partur ķ tķ mįli, sum klagaš veršur um. Freistin at lata inn klagu er ófrįvķkilig. Nęr viškomandi hevur fingiš kunnleika um mįliš, hevur einki at siga. Fyrningarfreistin veršur roknaš frį tķ degi, avgeršin var tikin, uttan mun til nęr tann, iš klagar, varš varur viš višurskiftini, klagaš veršur um. Hevur tann, iš klagar, ikki roynt ašrar gongdar klaguleišir fyrst, ella hevur hann latiš klaguna ov seint til ein hęgri umsitingarmyndugleika, og klagumyndugleikin tķskil hevur vķst henni aftur, kann klagan heldur ikki leggjast fyri umbošsmannin.

Višv. § 7.
Umbošsmansstovnurin hevur frķa atgongd til upplżsingar og skjųl, iš verša mett neyšug fyri kanningararbeiši stovnsins, herundir eisini rętt at vitja og gera kaningar į stųšum, iš verša mett neyšug at kanna.
Eingin kann, eftir įheitan umbošsmansins, bera seg undan at mųta ķ ręttinum at vitna um višurskifti, iš verša mett av tżdningi fyri kanningararbeišiš.

Višv. § 8.
Tagnarskyldan er treytaleys, eisini fyri starvsfólk į stovninum, og hon stendur viš, eftir at umbošsmašurin og viškomandi starvsfólk eru farin śr starvi.

Višv. § 9.
Umbošsmašurin hevur fullan rętt til alment at gera vart viš stųšu sķna ķ mįlum, iš eru kannaš. Hann eigur at kunna koma viš tilmęlum, alment og til myndugleikar, bęši kommunalar og lands, um gjųrd mistųk, vanrųkt ella ósketni.

Višv. § 10.
Ķ almennu įrligu frįgreišing sķnari um virksemiš farna įriš eigur - umframt frįgreišing um kanningararbeiši og śrslit av hesum - atlit at verša tikiš til taš verju, stovnur ella einstaklingur hevur fųrt fram.

Višv. § 11.
Umbošsmašurin hevur eisini eftirlit viš, at lógir, fyriskipanir og umsitingarligar avgeršir ikki hava beinleišis brek. Um so veršur mett, eigur umbošsmašurin at gera avvaršandi myndugleika vart viš hetta.

Višv. § 12.
Starv umbošsmansins er fulltķšar. Umrįšandi er, at hesin er uttanveltašur ķ ųllum mįlum, og eigur hann tķ heldur ikki fķggjarliga at hava tųrv į ųšrum starvi viš sķšuna av umbošsmansstarvi sķnum.

Višv. § 13.
Hóast veljast skal ķ umbošsmansstarviš eftir hvųrt lųgtingsval, t.e. ķ minsta lagi fjóršahvųrt įr, veršur hildiš ręttast at seta eitt fast aldursmark.

Višv. § 14.
Hendan greinin višvķkur tķ undantaksfųrši, tį umbošsmašur doyr, įšrenn embętisskeiš hansara er lišugt, ella um hann noyšist frį ķ śrtķš, og tryggjar hon honum, ella eftirsitandi, fķggjarliga ķ 3 mįnašir.

Višv. § 15.
Umbošsmašurin setir sjįlvur starvsfólk sķni, og hann hevur įbyrgd mótvegis Lųgtinginum fyri virksemi teirra.

Višv. § 16.
Grundarlagiš undir ųllum virksemi umbošsmansstovnsins er įrliga jįttan Lųgtingsins į fķggjarlógini.

Višv. § 17.
Mett veršur, at ręttast er at geva mųguleika fyri at kunna višgera mįl frį įrum uttan umbošsmansstovn, tey nęrmastu įrini uttan avmarking, og frį įrum įšrenn hesi eftir meting, sum umbošsmašurin ger.

Višmerkingar:
Farnu įrini hevur spurningurin um setan av umbošsmanni veriš afturvendandi kjakevni bęši millum politikarar, alment og į Lųgtingi. Longu ķ 1978 var mįliš til politiska višgerš į Lųgtingi, aftur ķ 1980, 1982 og ķ 1993, uttan tó at śrslit spurdist. Einki bendir į, at manglandi śrslit skuldašist tųrvandi įhuga ella sannfųring um ręttleikan ķ at fįa stovnsett umbošsmansstovn, heldur tykist tilvildin at hava havt sķna aktivu og óhepnu įvirkan.

Ķ ųllum londum, vit vanliga sammeta okkum viš, er umbošsmansstovnur settur į stovn, og hesin virkar aktivt viš ķ almenna virkseminum. Millum ymiskt minni gott, sum danir eru voršnir heimskendir fyri, stendur umbošsmansstovnurin sum ein varši, teimum til heišur, tķ taš var her hendan trygd borgarans sį dagsins ljós, varš fostraš og sett į stovn. Lųgiš, at tętta tilknżtiš tjóšanna millum ikki hevur virkaš viš til, at vit eisini hava fingiš slķkan.

Tį vinir okkara ķ Grųnlandi fyri 5 įrum sķšani fingu teirra umbošsmann, varš kjakast, um eitt lķtiš samfelag sum teirra hevši tųrv į og fór at megna slķkan stovn. Tķšin hevur vķst, at allur ivi var ógrundašur, og ķ dag er umbošsmansstovnurin ein nįttśrligur partur av samfelagi teirra. Sambart yvirliti yvir virksemi grųnlendska umbošsmansins framgongur, at ķ 1997 og 1998 vóršu 247 klagur lagdar fyri stovnin.51 vóršu endaliga avgeiddar, ķ 46 fųrum varš avgeršin tikin klagaranum til fyrimunar. 158 klagur vóršu avvķstar įšrenn višgerš, mešan klagarin ikki fekk višhald ķ 5 klagum. Av yvirlitinum framgongur eisini, at prosentvķsi parturin av višgjųrdum mįlum, sum enda viš višhaldi til klagaran, er vaksandi, frį 26,8% ķ 1996 til 40% ķ 1997 og 62,8% ķ 1998, mešan prosentvķsi parturin, sum ikki višfųrdi įtalu v.m., er fallandi, frį 19,2% ķ 1996 til 8,5% ķ 1998.

Greinarnar 5, 9 og 10 lżsa best ętlaša virksemi umbošsmansins, og klįrt framgongur, at hesin fyrst av ųllum skal vera ein trygd fyri vanliga borgaran móti avgeršum, hesin metir óręttvķsar, tilvildarligar, kanska beinleišis skeivar, mistųk, vansketni ella vanrųkt av skyldum. Dentur veršur ķ uppskotinum lagdur į, at vegurin til borš umbošsmansins skal vera stuttur og lęttur hjį tķ einstaka borgaranum, harumframt veršur dentur lagdur į, at umbošsmašurin av sķnum eintingum hevur eftirlitsskyldu viš lógum, reglugeršum v.m. Hann skal verša varur viš, um hesi hava brek, iš kunna verša borgaranum til mismunar, og sjįlvur kann hann taka mįl til višgeršar, metir hann taš vera neyšugt.

Ilt er frammanundan at meta um virksemiš, og harav fķggjarliga kostnašin av umbošsmansstovninum. Royndir śr ųšrum londum vķsa, at virksemiš er stųrri viš byrjan fyri sķšani at minka, og fer hetta sjįlvsagt at sķggjast aftur ķ fķggjarliga kostnašinum.

Dagliga grundarlagiš undir virkseminum veršur skrivstova, iš er óheft av verandi umsitingum, viš serkųnum mįlsvišgeršarum, skrivstovufólki og mųguligum stjóra.

Fyrsta įriš verša eykaśtreišslur til stovnsetan av skrivstovuni, įrliga verša śtreišslur til skrivstovuhald.

Ein meting av kostnašinum fyrsta įriš er kr. 2,5 til 3 mió. kr., og framhaldandi sjįlvsagt tengt at enn ókenda virkseminum verša įrligu śtreišslurnar mettar til kr. 2 til 2,4 mió. kr.

1. višgerš 22. december 1999. Sambęrt tingskipanini § 25 varš mįliš beint ķ serliga nevnd viš umbošum śr ųllum flokkum į tingi og formansskapinum.

Į tingfundi 21. januar 2000 varš nevnd vald:
Nevndin varš sett viš formansskapinum og einum umboši fyri hvųnn flokk. Sostatt vóršu vald:
Finnbogi Ķsakson, Eyšun Viderų, Vilhelm Johannesen, Edmund Joensen, Annita į Frķšriksmųrk, Rśna Sivertsen, Hans Pauli Strųm, Alfred Olsen, Sįmal Petur ķ Grund og Jenis av Rana.

Į tingfundi 25. januar 2000 bošaši formašurin frį, at nevndin hevur skipaš seg viš Jenis av Rana sum formanni og Sįmal Petur ķ Grund sum nęstformanni.

Serliga nevndin legši tann 26. aprķl 2000 fram soljóšandi

Į l i t

Mišflokkurin hevur lagt mįliš fram tann 14. desember 1999, og eftir 1. višgerš tann 22. desember 1999 er taš beint eini serligari nevnd sambęrt § 25 ķ tingskipanini.

Nevndin hevur višgjųrt mįliš į fundum tann 25. januar, 11. februar, 3., 10., 24. og 31. mars, 7. og 18. aprķl.

Nevndin hevur undir višgeršini havt fund viš Fólkatingsins umbošsmann, umboš fyri Bśskapar- og Lųgfrųšingafelag Fųroya, Ręttarhjįlp Fųroya, Advokatfelag Fųroya, Fųroya Kęrustovn og landsstżrismįlanevndina.

Frį mįlstovuni hevur nevndin fingiš skriv, viš višmerkingum til heitiš "umbošsmašur". Mįlnevndin hevur eftir įheitan frį Javnstųšunevndini tikiš mįliš upp til višgeršar. Mįlnevndin męlir frį at brśka uppskotna heitiš og kemur viš ymiskum alternativum.

Nevndin hevur višgjųrt hendan spurningin og havt drśgva umrųšu av eini rųš av alternativum uppskotum til heiti. Taš hevur tó ikki verši mųguligt at finna eitt heiti sum hóskar, serliga tį hugsaš veršur um taš innihaldiš, sum lógaruppskotiš leggur ķ starviš.

Frį lųgmanni hevur nevndin fingiš skriv viš višmerkingum til mįliš. Lųgmašur greišir m.a. frį umstųšunum sum landsfyrisitingin virkar undir, og vķsir į, at taš stundum hendur, at mįlsvišgeršin ikki ķ ųllum lutum fylgir reglum ķ m.a. lógini um almenna fyrisiting.

Nevndin hevur umrųtt spurningin, um tųrvur ķ hesum sambandi er į at gera tillagingar ķ fyrisitingarlógini. Viš broytingini, sum skotin veršur upp ķ ķgildisreglunum, hevur landsstżriš eitt skotbrį til at kanna og gera neyvari metingar av hesum spurninginum.

Eisini er rśgvismikiš tilfar fingiš til vega frį umbošsmansstovnunum ķ grannalondum okkara.

Ein samd nevnd tekur undir viš mįlinum og męlir Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš, men męlir tó til, at įvķsar broytingar verša gjųrdar.

Samsvarandi hesum setir nevndin fram soljóšandi:

b r o y t i n g a r u p p s k o t  

1. Framman fyri § 1 veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "1. Partur. Umbošsmašurin og Lųgtingiš".
2. § 1, stk. 1, veršur oršaš soleišis: "Lųgtingiš velur ein uttantingsmann fyri eitt 5 įra skeiš at hava innlit viš fyrisiting heimastżrisins".
3. Ķ § 1, stk. 2, verša oršini "ella er hann av ųšrum orsųkum ikki fųrur fyri at rųkja starv sķtt" sett inn aftan į oršini "Doyr umbošsmašurin ķ embętistķš sķni", og sum nżtt pkt. 2 veršur sett inn soljóšandi įseting: "Taš sama er galdandi, um umbošsmašurin bišur um at verša loystur śr starvi, ella um Lųgtingiš loysir hann śr starvi smb. stk. 3".
4. Ķ § 1, stk. 3, verša oršini "kann Lųgtingiš" broytt til "kunnu tveir trišingar av lųgtingsmonnunum".
5. Ķ § 3 veršur oršiš "kunnu" sett inn aftanį oršiš "lųgtingslóg".
6. Framman fyri § 4 veršur sett inn soljóšandi yvirskift: "2. Partur. Heimildir".
7. Ķ § 4, stk. 2, verša oršini "Viš lųgtingslóg sambęrt § 3 kann verša gjųrt av, at lógin eisini skal vera" broytt til "Lógin er eisini".
8. Ķ § 5 verša oršini "hann eigur at tryggja" strikaš.
9. Framman fyri § 6 veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "3. Partur. Kęrumįl og egin mįl".
10. Ķ § 6, stk. 2, 1. pkt., verša oršini "tó kann klaga frį ónavngivnum verša tikin til višgeršar, metir umbošsmašurin taš" strikaš.
11. Framman fyri § 7 veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "4. Partur. Kanningar".
12. § 7 veršur oršaš soleišis: "§ 7. Gerš umbošsmašurin av at taka eina kęru til višgeršar, skal hann beinanvegin kunna viškomandi umsiting um innihaldiš ķ kęruni, um ikki vandi er fyri, at hetta kann darva kanningini. Harumframt skal umsitingin bišjast um ummęli ķ mįlinum, įšrenn umbošsmašurin tekur avgerš um at gera vart viš meting sķna av mįlinum smb. § 10, stk. 2. Umbošsmašurin kann įseta tķšarfreist til ummęli." og §§ 7 til 11 verša hereftir §§ 8 til 12.
13. Framman fyri § 9, sum hereftir veršur § 10, veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "5. Partur. Nišurstųšur".
14. Ķ § 9, stk. 1, sum hereftir veršur § 10, stk. 1 verša oršini "landsstżrismįlanevnd Lųgtingsins" strikaš.
15. Ķ § 9 sum hereftir veršur § 10 veršur sett inn nżtt stk. 3, sum veršur soljóšandi: "Stk. 3. Umbošsmašurin kann męla viškomandi myndugleikum til, at frķur ręttargangur veršur givin, smb. ręttargangslógini §§ 330 –336c, ķ mįlum, sum hava veriš višgjųrd eftir hesi lóg."
16. § 10, stk. 1, 2. pkt., sum hereftir veršur § 11, stk. 1, 2. pkt., veršur oršaš soleišis: "Frįgreišingin veršur almannakunngjųrd įšrenn 1. juli."
17. Ķ § 11, 2. pkt., sum hereftir veršur § 12, 2. pkt., verša oršini "ella interkommunalari" sett inn aftan į oršiš "kommunalari".
18. § 13 veršur oršaš soleišis: "§ 13 Um umbošsmašurin krevur taš, kunnu dómstólarnir vķsa frį sęr privatmįl móti umbošsmanninum vegna avgeršir, sum hann tekur viš grundarlagiš ķ hesi lóg." og §§ 12 og 13 verša hereftir §§ 14 og 15.
19. Framman fyri § 12, sum hereftir veršur § 14, veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "6. Partur. Lųnar- og eftirlųnarvišurskifti".
20. § 12, stk. 1, sum hereftir veršur § 14, stk. 1, veršur oršaš soleišis: "Lųnarvišurskifti umbošsmansins, herundir eisini spurningurin um eftirlųn og bķšipening, verša įsett viš lųgtingslóg."
21. Verandi § 13, stk. 2, veršur strikaš.
22. Verandi § 14 veršur strikaš og §§ 15 – 17 verša hereftir §§ 16 - 18.
23. Framman fyri § 15, sum hereftir veršur § 16, veršur sett inn soljóšandi yvirskrift: "7. Partur. Fyrisiting".
24. Ķ § 15, sum hereftir veršur § 16, veršur oršiš "sigur" broytt til "loysir".
25. Ķ § 16, stk. 2, sum hereftir veršur § 17, stk. 2, verša oršini "lųggildum grannskošara" broytt til "grannskošara Lųgtingsins".
26. Framman fyri § 17, sum hereftir veršur § 18, veršur sett inn soljóšandi yvirskift: "8. Partur. Ķgildisreglur".
27. Ķ § 17, stk. 1, sum hereftir veršur § 18, stk. 1, verša oršini "1. aprķl įr 2000" broytt til "1. januar įr 2001".
28. Ķ § 17, stk. 2, sum hereftir veršur § 18, stk. 2, verša oršini "1. aprķl 1998" broytt til "1. januar 2000".
29. Verandi § 17, stk. 3 og 4, verša strikaš.

Višmerkingar til einstųku broytingarnar:

Ad. 1, 6, 9, 11, 13, 19, 23 og 26) Hesar broytingarnar bżta lógaruppskotiš ķ hóskandi kapittul viš yvirskrift, sum sigur frį tķ, ķ kapitlinum stendur.

Ad. 2) Viš broytingini veršur tryggjaš, at spurningurin um, hvųr skal rųkja starviš sum umbošsmašur, ikki veršur knżtt at tķ til eina og hvųrja tķš verandi politisku samansetingini ķ tinginum. Viš umskrivingini eru oršini "og tį embętiš er leyst" dottin burtur, og ķ stašin er sett inn nżtt pkt. 2 ķ stk. 2.

Ad. 3) Sum stykkiš veršur oršaš viš hesi broyting, er tikiš hędd fyri ųllum teimum višurskiftum, sum kunnu gera, at Lųgtingiš brįdliga stendur uttan umbošsmann. Sum tingskipanin er oršaš, veršur skipanin tann, at įbyrgdin at fyrireika uppskot til Lųgtingiš um val av umbošsmanni kemur at liggja hjį formansskapi Lųgtingsins. Reglurnar um hvussu lųgtingiš velur fólk ķ slķkum fųrum eru at finna tingskipanini § 78, stk. 3. Ķ teimum fųrum, har Lųgtingiš brįdliga stendur uttan umbošsmann, hevur formansskapur Lųgtingsins viš įsetingini ķ § 1, stk. 2, heimild til at gera av, hvųr skal rųkja starviš sum umbošsmašur ķ eitt styttri tķšarskeiš, mešan uppskot til Lųgtingiš um val av nżggjum umbošsmanni veršur fyrireikaš.

Ad. 4) Broytingin heršir krųvini til, hvussu nógvir lųgtingsmenn skulu atkvųša fyri at koyra umbošsmannin frį.

Ad. 5) Įsetingin er broytt soleišis, at taš ikki er eitt krav, at slķkar reglur verša įsettar, men bara ein mųguleiki.

Ad. 7) Viš broytingini verša tey felųg, stovnar v.m., sum nevnd eru ķ § 4, stk. 2, beinleišis fevnd av lógini.

Ad. 8) Hendan broyting veršur gjųrd vķsandi til, at lógin ikki gevur umbošsmanninum nųkur amboš, sum geva honum mųguleika at tryggja nevndu višurskifti.

Ad. 10) Broytingin byrgir umbošsmanninum frį mųguleikanum at višgera ónavngivnar kęrur.

Ad. 12) Viš įsetingini veršur tryggjaš, at umsitingar verša kunnašar um innihaldiš ķ kęrum um višurskifti, sum tęr varša av, og at tęr eisini fįa mųguleika at koma viš eini frįgreišing til mįliš, har tęr kunnu fųra sķni sjónarmiš fram.

Ad. 14) Viš broytingini verša įlvarslig mistųk ella vansketni einans frįbošaš formansskapi Lųgtingsins so hvųrt, mešan Lųgtingiš annars bara veršur kunnaš sum heild viš įrsfrįgreišingini.

Ad. 15) Ķ hesi nżggju įsetingini veršur vķst į, at umbošsmašurin kann tilmęla viškomandi myndugleikum at geva frķa ręttarfųrslu ķ mįlum, sum umbošsmašurin hevur višgjųrt. Mett veršur, at hetta kann virka sum ein kunning og ein stušul til tey, sum skulu taka avgerš um at fara ķ ręttin viš einum mįli, og eisini sum lišur til fyrimuns fyri umsųkjaran ķ metingini, sum gerast skal av, um viškomandi hevur eina rķmiliga orsųk til at stevna.

Ad. 16) Broytta įsetingin gevur umbošsmanninum rętt til sjįlvur at gera av, um įrsfrįgreišingin skal prentast. Harumframt veršur ein tķšarfreist įsett fyri, nęr frįgreišingin ķ seinasta lagi skal verša almannakunngjųrd.

Ad. 17) Sambęrt § 4, stk. 4, eru interkommunalir felagsskapir eisini undirlagdir virksemi umbošsmansins, og veršur tķ įsett, at hesir eisini skulu hava frįbošan um nevndu lżti, sum umbošsmašurin rakar viš.

Ad. 18) Sambęrt įsetingini kann umbošsmašurin bišja um, at ręttarmįl, sum ķ borgarligum ręttar hųpi verša lųgd móti honum, verša burturvķst.

Viš hesum veršur sostatt lagdur dentur į, at ręttarmįl, sum antin borgarar, myndugleikar ella embętisfólk ķ almennu umsitingini leggja móti umbošsmanninum viš tķ fyri eyga at fįa ógildaš nišurstųšur, sum umbošsmašurin ķ embęti sķnum er komin til, sum meginregla eiga at verša burturvķst. Sama er galdandi fyri ręttarmįl, sum verša lųgd viš tķ fyri eygaš, at įlagt veršur umbošsmanninum at seta eina kanning ķ verk.

At oršiš "kann" veršur nżtt er fyri at leggja dent į, at dómstólarnir ikki eru bundnir at fylgja įheitan umbošsmansins um burturvķsing.

Ad. 20) Broytingin inniber, at taš veršur lųgtingiš sjįlvt sum skal įseta m.a. lųn, eftirlųn og bķšipening hjį umbošsmanninum, og veršur hetta gjųrt viš lųgtingslóg.

Ad. 21) Um Lųgtingiš ynskir, at starviš sum umbošsmašur skal verša rųkt av einum persóni, sum er farin um tey 65 įrini, so er hetta mųguligt viš hesi broytingini.

Ad. 22) Viš broytingini, sum skotin er upp ķ nr. 20, skulu lųnarvišurskifti umbošsmanssins, herundir eftirlųn og bķšipeningur, verša įsett ķ ašrari lųgtingslóg, og vil taš tķ verša taš greišasta at įsetingar hesum višvķkjandi, bert eru at finna ķ nevndu lųnarlóg.

Ad. 24) Mįlslig rętting.

Ad. 25) Broytingin inniber, at roknskapurin fyri virksemi umbošsmansstovnsins skal grannskošast av sama grannskošara, sum grannskošar Lųgtingiš.

Ad. 27-29) Av tķ at so langt er frįlišiš, sķšani lógaruppskotiš varš framlagt, er neyšugt at broyta ķgildiskomureglurnar, um lógin ikki sum heild skal fįa afturvirkandi gildi. Tikiš veršur eisini hędd fyri, at Lųgtingiš skal hava tķš til at seta ein umbošsmann. Serįsetingin um afturvirkandi gildi ķ sambandi viš klagur um viršurskifti, sum eru farin fram seinastu 2 įrini, įšrenn lógin annars kom ķ gildi, veršur eisini broytt soleišis, at mųguleiki bara veršur fyri at fara 1 įr aftur ķ tķšina. Hetta er ķ betri samsvari viš regluna ķ § 6, stk. 2, sum sigur, at klaga skal vera umbošsmanninum ķ hendi ķ seinasta lagi eitt įr eftir, at tey višurskifti, iš klagaš veršur um, hendu. Stk. 3 og 4 eru hereftir óneyšug.

Ein minniluti ķ nevndini (Hildur Patursson og Hans Pauli Strųm) męlir harumframt til at geva stovninum eitt heiti, sum er kynsóbundiš, og setur samsvarandi hesum fram soljóšandi

broytingaruppskot

Oršiš "umbošsmašur" ķ ųllum bendingum, veršur broytt til "lųgtingsumboš" ķ ųllum bendingum og allar kynsbundnar tilvķsingar til hetta orš verša broyttar frį kallkyn til hvųrkikyn.

2. višgerš 28. aprķl 2000. Broytingaruppskot frį minnilutanum ķ nevndini fall 10-2-15. Broytingaruppskot frį samdari nevnd til §§ 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 og 17 samtykt 27-0-0. Uppskotiš soleišis broytt samtykt  27-0-0. Uppskotiš fer soleišis samtykt til 3. višgerš.

Į tingfundi 2. mai 2000 lųgdu tingmenninir Hans Pauli Strųm, Hildur Patursson, Katrin Dahl Jakobsen og Finnur Helmsdal fram soljóšandi

Oršiš "umbošsmašur" ķ ųllum bendingum, veršur broytt til "lųgtingsins umboš" ķ ųllum bendingum og allar kynsbundnar tilvķsingar til hetta orš verša broyttar frį kallkyn til hvųrkikyn.

3. višgerš 2. mai 2000. Broytingaruppskot frį Hans Paula Strųm, Hildur Patursson, Katrin Dahl Jakobsen og Finni Helmsdal fall 15-1-16. Uppskotiš, sum samtykt viš 2. višgerš, endaliga samtykt 32-0-0. Mįliš avgreitt.

Ll.nr. 60 frį 10.05.00