100-45 Fyrispurningur til Tórbjųrn Jacobsen, landsstżrismann, višvķkjandi prestagarši ķ Glyvra prestagjaldi
Įr 2001, frķggjadagin 19. januar, bošaši formašurin frį omanfyri nevnda fyrispurningi frį Sįmal Petur ķ Grund, lųgtingsmanni, sum var soljóšandi:
Fyrispurningur
Višmerkingar:
Fyri stuttum varš nżtt prestagjald sett į stovn ķ Eysturoynni, og hevši hetta
viš sęr, at Eysturoyggin fekk ein prest afturat.
Eftir, at prestur var settur, fręttist, at hann skuldi bśgva til leigu, til endalig loysn var funnin į bśstašarmįlinum. Sjónvarpiš visti tó at siga, at danski kirkjumįlarįšharrin ikki var sinnašur at byggja prestagarš ķ Fųroyum, fyrrenn taš sįst, hvųnn veg fullveldismįliš bleiv loyst.
Eitt er at danska stjórnin er farin at vķsa musklar mótvegis fųroyingum, m.a. viš tyrluflśgving, samrįšingum og tjóšarmįli okkara, men tį einstaklingar ķ teirra virki koma ķ klemmu av hesum rembingum gerst ovbošiš.
Landsstżrismašurin eigur at greiša tinginum frį, hvussu landiš liggur ķ hesum mįli, og er taš rętt, at prestagaršur ikki veršur bygdur eftir vanligum leisti, so eiga vit at bera skjótt at og byggja sjįlvir.
Taš kann ikki vera rętt, og er ikki verdugt, at taš skal liggja ķ donskum hondum, um ein prestur ķ Fųroyum hevur tak yvir hųvdiš ella ikki.
Tķ verša hesir spurningar settir landsstżrismanninum.
Į tingfundi 23. januar 2001 var samtykt uttan atkvųšugreišslu, at fyrispurningurin skal svarast.
Į tingfundi 14. februar 2001 svaraši Tórbjųrn Jacobsen, landsstżrismašur, fyrispurninginum soleišis:
Svar:
Taš er ein sannroynd, at kirkjan ķ Fųroyum er danskt mįlsųki. Harundir hoyra m.a. prestagaršarnir. Tķskil kann taš tykjast ręttiliga óviškomandi, at seta fram ein slķkan spurning į Fųroya Lųgtingi. Eyšvitaš, - so er taš hitt nógva tosiš og umrųšan um mįliš, sum hevur vakt forvitniš hjį tingmonnum, soleišis at teir vilja verša kunnašir um hvariš hetta mįliš stendur, og hvussuleišis komiš veršur vķšari fram į leiš.
Lat meg enn einaferš stašfesta, at mįliš er fųroyskum myndugleikum fullkomuliga óviškomandi, so leingiš danir stjórna fųroysku kirkjuni.
Mentamįlastżriš stjórnar tķ sindrinum av kirkjumįlum, sum fųroyingar hava ręšiš į, og tķ mundi taš vera, at heitt varš beinleišis į landsstżrismannin ķ mentamįlum, um at taka mįliš upp viš danskar myndugleikar t.v.s. danska kirkjumįlarįšiš.
Knśtur var komin ķ. Nżsetti presturin ķ nżggja prestagjaldinum į Glyvrum ivašist ikki ķ, tį iš hann sųkti embętiš, at fastur bśstašur fylgdi viš embętinum; og taš hevši hann góšar grundir til at halda, tį iš Fųroya Stiftsstjórn longu, hin 17. Mars 2000, lżsir ķ fųroyskum blųšum eftir einum hśsum til keyps ķ Runavķk ella į Glyvrum, - til hetta endamįliš. Seinri eru kontraboš komin śr Danmųrk, hariš sagt veršur, at taš mesta Kirkjumįlarįšiš kann ganga viš til er, at eini hśs verša leigaš ķ ųkinum. Leigumarknašurin į stašnum er lķtil fyri ikki at siga ongin, og fyribils bżr presturin til leigu fyri eitt styttri tķšarskeiš.
Eftir įheitan frį avvaršandi pųrtum jįttaši landsstżrismašurin ķ mentamįlum at įtaka sęr leiklutin sum millumgongumašur fyri at finna semju ķmillum donsku og fųroysku įhugamįlini.
Allahalganadag varš landsstżrismašurin fyrstu ferš gjųrdur varšugur viš mįliš, og tį iš ein noršurlendskur rįšharrafundur ķ undirvķsingarmįlum skuldi verša ķ Keypmannahavn, hin 1. desember, heittu vit į danska undirvķsingarmįlarįšharran Margrethu Vestager, sum tį eisini var kirkjumįlarįšharri, um at halda ein fund um mįliš, og hesum varš jįttaš. Sjónarmišini vóršu lųgd fram frį bįšum pųrtum, og avrįtt varš, at embętismenninir skuldu virka vķšari viš mįlinum frameftir. Nógv samskifti hevur veriš ķ mįlinum sķšani og taš er ikki ov nógv sagt, at verulig gongd er ķ mįlinum. Ķ lųtuni veršur mįliš višgjųrt ķmillum Fųroya Stiftsstjórn og Danska Kirkjumįlarįšiš, og vęnta vit, at greiša er fingin į mįlinum ķ nęstum. Um ikki, tekur landsstżrismašurin mįliš uppaftur viš nżggja danska kirkjumįlarįšharran Jóhannes Lebeck.
Har stendir mįliš ķ lųtuni.
Tį iš spurt veršur, hvatiš landsstżrismašurin ķ mentamįlum ętlar at fyritaka sęr, um so er, at Kirkjumįlarįšiš ikki er sinnaš, at byggja umrųdda prestagarš, so ętlar hann sęr heilt einfalt einki at fyritaka sęr ķ mįlinum. Av tķ heilt einfaldu orsųk, at hetta ķtųkiliga mįliš als ikki liggur undir hansara mįlsręši.
Landsstżrismašurin ętlar sęr heldur ikki at loysa mįliš uttan um Kirkjumįlarįšiš. Gjųrdi hann taš, tį kundi hann ķ heimildarloysi eins vęl fariš undir at smķša hvųrjum Hanusi og Janusi eini hśs, sum hann lųgfrųšiliga varšaši lķka so lķtiš av, sum hinum nżggja Glyvrapresti.
Hendan stųšan broytist ikki fyrrenn kirkjan er komin undir fųroyskt mįlsręši, og tann spurningurin veršur ikki avgjųrdur fyrrenn į fólkaatkvųšuni hin 26. mai 2001. Og stutt eftir hetta, tį er eisini nśveršandi danska kirkjan ķ Fųroyum komin ķ eitt heilt annaš og viršiligari hųpi, hariš fųroyingar sjįlvir kunna avgera, hvussu leikur fer frameftir. Tann dagin greišast nógvir knśtar, sum hava ligiš óloystir ķ hundrašir av įrum, eisini į hesum ųkinum. Tį verša fųroysk kirkjumįl ein natśrligur partur av tjóšarbyggingini framķmóti fųroyskum fullveldi.
Men sum sagt. Veršulig gongd er ķ mįlinum. Og helst skuldi eitt kirkjumįl sum hetta ligiš somikiš vęl omanfyri dagliga polemikkin um stjórnarręttindi, at taš kann loysast uttan stórvegis trupulleikar. Hesum sķggja vit fram ķmóti. Og taš fręttist, tį iš ein loysn er funnin į mįlinum.
Mįliš avgreitt.