Vinnuligur fiskiskapur

 Stovnsrųktarnevndin

Ķ nevndini eru:

Theodor Poulsen, formašur
Hans Petur Hansen
Henry Christophersen
Jįkup Hansen

Sķmun Hammer (skrivari)

Stovnsrųktarnevndin

fyri fiskiįriš 2000-2001

Sum įsett ķ lógini fyri Stovnsrųktarnevndina skal nevndin į hvųrjum įri koma viš einari vinnuligari stovnsmeting og tilmęli višvķkjandi fiskiskapinum eftir botnfiski į fųroysku landleišunum. Hetta tilmęli fylgir nevndu lógarįseting.

1. Formęli:

1. Fiskidagaskipanin

Nevndin hevur umrųtt fiskidagaskipanina og hvussu hon virkar og metir framvegis, at fiskidagaskipanin er ein góš skipan iš gevur vinnuni tryggar karmar at virka undir, um skipanin veršur skilagott umsitin.

1. Nżtsla/keyp av ónżttum fiskidųgum.

Nevndin kundi hugsa sęr eina vķšari menning av fiskidagaskipanini, serliga hvat sųlu av ónżttum fiskidųgum višvķkur. Her hevur nevndin ta įskošan at hetta hevši riggaš, um t.d. ein fiskidagabanki bleiv settur į stovn, har allir sluppu framat. Um ein tį hevši ov nógvar dagar, kundu teir veriš seldir til bankan fyri ein fastan prķs. Dagar kundu so eisini veriš keyptir frį fiskidagabankanum fyri ein fastan prķs. Ein lķknandi skipan vil fyribyrgja, at dagarnir verša seldir fyri órķmiliga hųgan prķs. Samstundis hevši skipanin gjųrt, at teir sum veruliga vilja fiska, hųvdu veriš meira effektivir. Gongdin ķ dag sęr śt til at verša soleišis, at fęrri og fęrri fara avstaš viš nógvum fiskidųgum, og taš er ikki ynskiligt. Ein fiskidagabanki har ein skuldi kunna prógva tųrv į dųgum, fyri at kunna keypa, hevši eisini veriš viš til at hjįlpt nżggjum ungum fólki framat.

Hugsanin viš fiskidagabankanum er, at fiskidagarnir verša bżttir śt sum vanligt, har hvųrt skip/bįtur fęr sķnar vanligu dagar. Um onkur so hevur ov nógvar dagar, kann viškomandi frįboša teir til fiskidagbankan, sum sķšan kann selja teir śt aftur til onkran annan, sum manglar dagar. Hvussu hesir dagar skulu bżtast er neyšugt at arbeiša eitt sindur meira viš, men nevndin er samd um, at dagarnir ķ ųllum fųrum ikki skulu seljast til hęgst bjóšandi, men at taš onkursvegna mį metast um, hvųr hevur tųrv į at fįa dagarnar. Ein avgjųrd treyt mį tó verša, at bert skip viš fiskiloyvi undir Fųroyum, mugu fįa loyvi at tilogna sęr ónżttar dagar, soleišis at spekulatión ikki kemur ķ eina slķka skipan.

Neyšugt er ikki viš einum nżggjum almennum stovni. Arbeišiš viš fiskidagabankanum kundi eins vęl veriš bošiš śt og rikiš av einum privatum virki ella vinnuni sjįlvari, um greišar reglur annars vóru at virka eftir.

2. Broytingar ķ innaru og uttaru leiš

Nevndin fegnast um at broytingar eru hendar į hesum ųki, soleišis at ein nś bert skal boša Fiskiveišueftirlitunum frį, um ein fer frį innaru til uttaru leiš, har taš fyrr var neyšugt at sigla inn fyrst fyri ikki at missa dagar.

1. Veišuorkan

Seinasta įriš eru bert smįvegis broytingar farnar fram, hvat veišuorkuni višvķkur. Heldur ikki hava allir bįtar veriš ķ fullum rakstri seinasta įriš,m.a. orsakaš av umvęlingum o.l.

Talva 1: Veišuorkan ķ 1000-brt. viš įrslok 1995- 1999

1. Fiskiskapurin ķ 1999
1. Fiskastovnarnir generelt

Hżsu- og toskastovnarnir eru framvegis vęl fyri. Higartil ķ įr hevur serliga fiskiskapurin eftir hżsu veriš góšur, mešan ein įvķs afturgongd hevur veriš ķ toskafiskiskapinum. Tó er nevndin av tķ įskošan, at eingin vandi er fyri toskastovninum. Vešriš var sera vįnaligt fyrstu mįnaširnir ķ 2000 og metir nevndin hetta veraš stųrstu orsųkina til at minni hevur veriš fiskaš av toski higatil ķ įr.

 

Talva 2: Fųroysk veiša į eftir botnfiski undir Fųroyum, frį 1995-1999

	1995	1996	1997	1998	1999
Toskur	17.693	37.348	33.313	23.783	18.159
Hżsa	4.371	8.550	15.945	19.770	15.993
Upsi	24.249	17.356	19.422	23.419	29.224
Kongafiskur	7.978	7.286	7.198	6.484	6.191
Brosma	2.960	1.516	1.808	1.243	1.510
Longa	2.767	2.501	3.372	2.642.	2.239
Samlaša veišan:

Kelda: Hagstovan.

 

2. Toskur

Sambart tųlum hjį Hagstovuni vóru fiskaš góš 18.6159 tons av toski į fųroyskum ųki ķ 1999. Hetta er nakaš minni enn 1998 (sķ talvu 2). Nevndin metir tó, at tann nśveršandi veišan er meira lķk tķ, sum sųguliga sęš er vanligt at fiska. Seinastu įrini hevur toskafiskiskapurin veriš óvanliga góšur, og kundi ein tķ ikki vęnta annaš, enn eina įvķsa afturgongd.

 

3. Hżsa

Hżsufiskiskapurin varš góšur alt įriš 1999, og hevur eisini veriš góšur higartil ķ 2000. Hesin stovnur hevur eisini veriš ķ vųkstri seinastu įrini. Higartil ķ įr er fiskaš góš 6.500 tonsa av hżsu, sum eisini er nakaš minni enn sama tķšarskeiš ķ fjųr. Hendan minkingin er ein stašfesting av tķ sera vįnaliga vešrinum ķ vįr. Taš fyriliggur ongin statistikkur fyri hvussu nógvir fiskidagar vóru nżttir frį 1. januar 2000 til 1. aprķl 2000. Men nevndin hevur ta fatan at munandi fęrri fiskidagar vóru nżttir ķ hesum tķšarskeiši orsakaš av vįnaliga vešrinum.

Sęr ein sųguliga uppį fiskiskapin, kann ein siga at hżsufiskiskapurin er į einum stųši, iš hann sųguliga sęš tolir.

 

4. Upsi

Nevndin hevur seinastu 3 įrini havt ta įskošan, at upsastovunurin undir Fųroyum er ķ menning, og hetta er framvegis įskošanin hjį nevndini.

Įriš 1999 vķsir at upsafiskiskapurin į fųroyskum ųki, framvegis er į veg uppeftir. Higartil ķ įr eru eisini fiskaš góš 1.500 tons meira av upsa enn um somu tķš ķ fjųr. Viš atliti til ta skerjing, sum hevur veriš ķ fiskidųgum seinastu įrini, er nevndin tķ av teirri įskošan, at einki er, sum talar fyri, at upsastovnurin er ķ vanda.

Ķ samband viš veišu eftir upsa, heldur nevndin taš eisini verša vert at nevna, at vįnaligu prķsirnir higartil ķ įr fyri upsan gera, at hesin stovnur ikki veršur troyttur so hart, sum hann annars vildi veriš, um prķsurin var góšur. Hóast hetta er fiskiskapurin eftir upsa ųktur, og metir nevndin hetta verša eitt gott tekin um, at hesin stovnur er vęl fyri.

 

5. Kongafiskur

Viš taš at ongar neyvar stovnsmetingar fyriliggja fyri henda stovnin, įsannar nevndin, at torfųrt er at meta um henda stovnin.

Trolararnir iš royna eftir kongafiski, royna m.a. eisini eftir svartkalva, blįlongu og ųšrum botnfiskaslųgum. Hetta er tķ viš til at regulera veišuna, soleišis at skilja, at tį iš lķtiš er til av kongafiski, veršur alternativ veiša roynd.

 

6. Onnur fiskaslųg

Ķ samband viš fiskiskapin eftir brosmu og longu, įsannar nevndin, at Noršmenn royna nógv į fųroysku leišini eftir hesum fiskaslųgum. Fųroyski lķnuflotin roynir eisini eftir hesum fiskaslųgum partar av įrinum, serliga ķ summarhįlvuni. Brosmu og longustovnarnir vķsa seg at hava veriš į einum nųkuluna jųvnum stųši seinastu įrini, sambęrt teimum hagtųlum sum fyriliggja. Generelt hevur heldur ikki veriš roynt so nógv eftir hesum fiskaslųgum, orsakaš av betri prķsum į t.d. toski og hżsu.

 

2. Onnur fiskivinnulig višurskiftir

1. Fiskivinna og oljuvinna

Nevndin hevur įšur vķst į, at fiskivinnan veršur ov lķtiš tikin viš uppį rįš, ķ samband viš, nęr taš t.d. er best at skjóta seismikk o.l. Nevndin įsannar, at framvegis er sera lķtil batiš farin fram į hesum ųki, og męlir tķ til, at taš nś av įlvara veršur gjųrt nakaš ķtųkiligt fyri at fįa eitt gott og positivt samskifti ķ lag millum fiskivinnuna og oljuumsitingina.

 

2. Stųrri gagnnżtsla av fiskistovnunum.

Tį iš tosaš veršur um stovnsrųkt, eigur ein eisini at hyggja eftir hvat iš fęst burturśr stovninum. Nevndin hevur tķ eisini tosaš nakaš um, hvussu ein betur kann fįa nakaš burturśr hjįvųruni ķ fiski, og hugsar ein her serliga um livur og rogn, men eisini restina av fiskinum.

Nevndin kundi hugsa sęr, at ein pilot verkętlan bleiv framd viš nųkrum fįum bįtum, har ein frį almennari sķšu fór inn og stušlaši. Orsųkin til ynski um stušul į hesum ųki er, at ein slķk verkętlan er ov stór risiko fyri vinnuna sjįlva, men um ein pilot verkętlan vķsti positiv śrslit, kundi vinnan framyvir nżtt gott av hesum - uttan stušul. Tį iš ein t.d. hugsar um at prķsurin į upsa er sera lįgur, vildi taš veriš eitt gott ķskoyti fyri skipini, um ein kundi fingiš nakaš fyri livur og rogn eisini.

Ein pilot verkętlan kundi t.d. veriš, at nakrir fįir bįtar fingu tangar umborš, soleišis at mųguligt bleiv at fįa livur og rogn fesk til lands. Annaš kundi veriš, at gjųrt taš mųguligt fyri śtróšrarflotan at landa fiskin rundan, soleišis at ein skiljing av hjįvųršuni fór fram į landi.

Nevndin fer ikki nęrri innį hesi višurskifti her, men hevur ta įskošan, at betri kamar eiga at verša lagdir til tess at gagnnżta fiskiveišuna betur.

1. Tilmęli
1. Tilmęli um fiskidagar fyri komandi fiskiįr

Stovnsrųktarnevndin hevur undir arbeišinum viš hesum tilmęli, kannaš tilfar hjį fiskifrųšingum, veriš ķ samband viš fiskimenn og skiparar. Śt frį tķ vitan nevndin hevur fingiš gjųgnum sķtt arbeiši, hevur nevndin hesa įskošan:

Upprunaliga fiskidagatali frį 1996 var į einum stųši iš vinnan var nųgd viš, og sum nųktaši tųrvin hjį teimum fiskifųrum sum róku eitt vanligt fiskarķ.

Nevndin įsannar at taš er tżdningarmikiš, at stovnarnir verša vęl rųktir. Viš teimum reguleringum, sum longu eru į fųroyska landgrunninum gjųgnum umfatandi frišing av leišum, męlir nevndin tķ til, at fiskidagatališ veršur hildiš į sama stųši sum ķ fiskiįrinum 1999-2000.

Toskastovnurin hevur veriš óvanliga vęl fyri seinastu įrini, og hesin fiskiskapur er nś komin nišur į eitt meira vanligt stųši

Hżsustovnurin er framvegis vęl fyri, og śtlitini eru, eftir įskošanini hjį stovnsrųktarnevndini, sera góš fyri hendan stovnin.

Upsastovnurin er ķ stųšugari menning. Um ein sęr uppį įriš 1999, vóru fiskaš góš 5.800 tons meira enn ķ 1998, og sum upsafiskiskapurin hevur veriš higartil ķ įr, er taš sannlķkt, at hesin stovnur tolir nśverandi veišutrżst.

Kongafiskastovnurin og ašrir botnfiskastovnar eru lķtiš kannašir, og er taš tķ ringt at siga nakaš neyvt um hendan stovnin. Men fiskiskapurin eftir kongafiski, brosmu og longu hevur veriš į einum nųkulunda jųvnum stųši seinastu įrini, og heldur nevndin taš tķ ikki verša orsųk til nakra skerjing ķ hesum stovnum, sum sķggja śt til at tola nśverandi veišutrżst.

 

2. Grundgevingar.
1. Veišuorkan

Sum įšur nevnt, eru sera lķtlar broytingar farnar fram ķ veišuorkuni sķšsta įriš. Vķšari er taš ein sannroynd, at tann fųroyski skipaflotin hevur ein sera hųgan mišalaldur, og at taš vanliga eisini merkir, at effektiviteturin gerst verri fyri hvųrt įr.

Taš veršur javnan tosaš um, hvussu fųroyski fiskiflotin kann endurnżggjast. Millum reišarar, er eisini nógv tos um endurnżgging av fiskiflotanum. Ein tann fyrsta fyritreytin fyri, at reišarar tora at fara undir nżbyggingar av fiskiskipum er, at karmarnir eru fastir, soleišis at ein veit hvat ein kann vęnta višv. fiskidųgum fleiri įr framyvir. Ein stųšug skerjing ķ fiskidųgunum, gevur ongum reišara įręši til at gera ķlųgur ķ nżggj vinnutól.

Skal fiskiflotin menna seg, og gera nżggjar ķlųgur, er taš neyšugt, at ein fęr fullan įgóša av góšum fiskiįrum.

 

2. Fiskastovnarnir

Stovnsrųktarnevndi įsannar, at fiskastovnarnir į fųroyska landgrunninum eiga at rųktast vęl. Umstųšurnar hjį fiskastovnunum avgera fyri ein stóran part, hvussu umstųšurnar hjį fiskimonnum, og Fųroyum sum heild, verša framyvir.

3. Fiskidagarnir

Viš nśverandi tali į fiskidųgum, er ikki mųguligt at fiska alt įriš. Fyri flestu skipabólkar, er neyšugt, at halda frķš 1-2 mnš. um įriš, vegna taš lįga tališ į fiskidųgum. Eisini gerst taš meira og meira vanligt, at bįtar keypa eyka fiskidagar, fyri at fįa nokk burturśr. Nevndin hevur tķ ķ hesum tilmęli vķst į, at taš eigur at gerast lęttari at keypa ónżttar fiskidagar, og kann hetta t.d. gerast gjųgnum ein fiskidagabanka. Men skipast mį soleišis fyri, at bert fiskiskip kunnu fįa loyvi at keypa og ein eigur eisini at kunna prógva ein veruligan tųrv į fleiri dųgum, fyri at kunna keypa. Hesi fyrivarni metir nevndin verša neyšug, fyri at spekulatión ikki skal koma ķ eina slķka skipan.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Nišurstųša

Stovnsrųktarnevndin įsannar at fiskastovnarnir undir Fųroyum framvegis eru vęl fyri. Eisini upsastovnurin, sum mišskeišis ķ 90'unum var į lįgum stųši, vķsir framvegis góš tekin um menning. Fiskiflotin er gamal og effektiviteturin hareftir, og dagatali er munandi lęgri enn taš var įšrenn fiskidagaskipanin kom. Hesi og onnur višurskiftir metir nevndin tala fyri, at fiskastovnarnir tola nśveršandi veišutrżst.