Barsilsskipan

A. Upprunauppskot
B. 1. višgerš
C. Oršaskifti viš 1. višgerš
D. Nevndarskjųl
E. Įlit
F. 2. višgerš
G. Oršaskifti viš 2. višgerš
H. 3. višgerš
I. Oršaskifti viš 3. višgerš

Įr 2000, 21. desember, legši Bjarni Djurholm, landsstżrismašur, vegna landsstżriš fram soljóšandi

§ 1. Kvinnuligur lųntakari, hevur rętt til barsilsfarloyvi, orsakaš av višgongu og barnsburši, frį tķ degi, mett veršur, at 4 vikur eru eftir til barnsburš, ella frį tķ lųtu, hon viš lęknavįttan prógvar, at taš fyri fostur og/ella hana sjįlva stendst heilsuvandi av at vera ķ starvinum, tó ķ fyrsta lagi frį tķ degi, mett veršur, at 13 vikur eru eftir til barnsburš. Eftir barnsburš hava foreldur, sum eru lųntakarar, rętt til barsilsfarloyvi ķ tilsamans 24 vikur. Av teimum 24 vikunum kann fašir at barninum nżta tęr 10 vikurnar eftir 14. viku eftir barnsburš. Rętturin til barsilsfarloyvi kann bert verša nżttur av einum av foreldrunum ķ senn.
Stk. 2. Umframt ręttin eftir stk. 1 hevur fašir at barninum rętt til barsilsfarloyvi ķ upp til tvęr vikur eftir barnsburš, ella eftir at barniš er komiš heim, ella sambęrt avtalu viš arbeišsgevaran innan tęr fyrstu 14 vikurnar eftir barnsburš.
Stk. 3. Kvinnuligur lųntakari hevur rętt at vera frį arbeiši ķ sambandi viš barnakonukanningar, tį hesar skulu fara fram ķ arbeišstķšini.

§ 2. Foreldur, iš ęttleiša barn, hava rętt til barsilsfarloyvi ķ sama mun, sum tey hava rętt til barsilspening eftir § 10.

§ 3. Kvinnuligur lųntakari, sum nżtir ręttin til barsilsfarloyvi eftir § 1, stk. 1, skal innan 8 vikur eftir barnsburš boša arbeišsgevara sķnum frį, nęr hon byrjar at arbeiša aftur.
Stk. 2. Mašur, sum er lųntakari, og sum nżtir rętt sķn til barsilsfarloyvi eftir § 1, stk. 2, skal ķ seinasta lagi 4 vikur frammanundan boša arbeišsgevara sķnum frį, nęr hann roknar viš, hann er burtur frį arbeiši.
Stk. 3. Tey, sum fįa barn viš ęttleišing, skulu viš frįbošan til arbeišsgevaran halda somu freistir.
Stk. 4. Landsstżrismašurin įsetur nęrri reglur um skyldur lųntakaranna mótvegis arbeišsgevaranum at geva frįbošanir ķ sambandi viš barsilsfarloyvi eftir § 1.

§ 4. Ikki kann vķkjast frį reglunum ķ §§ 1-2 til bįga fyri lųntakaran.

§ 5. Taš tķšarskeiš, lųntakari er ķ barsilsfarloyvi eftir §§ 1 og 2, veršur roknaš sum vanlig arbeišstķš, tį starvsaldur skal roknast.

§ 6. Arbeišsgevari kann ikki siga upp lųntakara, tķ viškomandi hevur sett fram krav um at nżta ręttin til barsilsfarloyvi eftir §§ 1 og 2, ella annars siga upp vegna višgongu, barnsburš ella ęttleišing.

§ 7. Veršur lųntakari uppsagdur ella fyri vanbżti ķ móti reglunum ķ § 6, skal arbeišsgevarin rinda eina samsżning, sum ķ mesta lagi svarar til lųn ķ 50 vikur, iš veršur at įseta alt eftir starvsaldri og umstųšunum annars.
Stk. 2. Veršur lųntakari uppsagdur ella į annan hįtt fyri vanbżti ķ višgongutķšini, undir barnsburši, eftir barnsburš ella ęttleišing, įliggur taš arbeišsgevaranum at prógva, at uppsųgnin ikki var grundaš į hesi višurskifti.

§ 8. Barsilspeningur eftir hesi lóg veršur veittur ķ sambandi viš višgongu, barnsburš og ęttleišing.
Stk. 2. Skyldur og ręttindi sbrt. hesi lóg eru knżtt at móttiknum inntųkum, sum eftir skattalógini eru A-inntųkur, og inntųkum av sjįlvstųšugari vinnu sbr. § 20.
Stk. 3. Rętturin til barsilspening er treytašur av fųstum bśstaši ķ Fųroyum og fullari skattskyldu ķ Fųroyum.
Stk. 4. Landsstżrismašurin įsetur nęrri reglur um,

1. ķ hvųnn mun persónar, sum hava inntųkur, iš ikki eru fult skattskyldugar ķ Fųroyum, hava rętt til barsilspening, og
2. at persónar, sum hava rętt til barsilspening ķ einum ųšrum landi, ikki hava rętt til barsilspening ķ Fųroyum.

§ 9. Kvinna, sum hevur A-inntųku, og sum fer frį arbeiši, orsakaš av višgongu ella barnsburši, hevur rętt til barsilspening frį tķ degi, mett veršur, at 4 vikur eru eftir til barnsburš, ella frį tķ lųtu, hon viš lęknavįttan prógvar, at taš fyri fostur og/ella hana sjįlva stendst heilsuvandi av at vera ķ starvinum, tó ķ fyrsta lagi frį tķ degi, mett veršur, at 13 vikur eru eftir til barnsburš. Eftir barnsburš hevur kvinna rętt til barsilspening ķ 24 vikur innan fyrstu 24 vikurnar eftir barnsburš. Rętturin til barsilspening er treytašur av, at kvinnan lżkur treytirnar ķ § 11.
Stk 2. Foreldrini kunnu ķ stašin velja, at faširin at barninum skal vera heima hjį barninum ķ upp til 10 vikur eftir 14. viku eftir barnsburš, og harviš fįa barsilspening ķ hesum tķšarskeišinum. Treytin fyri, at fašir at barni kann fį barsilspening ķ hesum tķšarskeišinum, er at móširin ikki samstundis er frį arbeiši viš lųn.
Stk. 3. Uttan mun til stk. 2 hevur fašir at barni rętt til barsilspening ķ upp til tvęr vikur eftir barnsburš innan tęr fyrstu 14 vikurnar eftir barnsburš.
Stk.4. Rętturin til barsilspening eftir stk. 2 og 3 er treytašur av, at fašir at barni lżkur treytirnar ķ § 11.

§ 10. Foreldur, sum ęttleiša bųrn, hava rętt til barsilspening ķ 26 vikur eftir, at tey hava fingiš barniš, treytaš av, at teir myndugleikar, sum kanna ęttleišingarmųguleikarnar, hava tikiš ta avgerš, at annaš av foreldrunum skal vera heima ķ sambandi viš, at tey fįa barniš.
Stk. 3. Dagurin, tį tey fįa barniš, veršur at javnmeta viš fųšing, og mašur ella kvinna, iš ęttleiša, verša at javnmeta viš kvinnu, iš hevur įtt.
Stk. 4. Treytirnar ķ § 11 eru eisini galdandi ķ sambandi viš ęttleišing.

§ 11. Rętturin til barsilspening er treytašur av, at móttakarin ķ minst 6 mįnašir innan fyri teir sķšstu 12 mįnaširnar įšrenn frįverutķšarskeišiš hevur havt so mikiš av arbeiši, at inntųkan ķ hesum tķšarskeiši ķ minsta lagi hevur veriš 10% av lųnini sbrt. sįttmįla millum Fųroya Arbeišsgevarafelag og Fųroya Arbeišarafelag, rundaš til nęrmastu heilu krónuupphędd.

§ 12. Grundarlagiš fyri śtrokningini av barsilspeningi er móttikna mišal mįnašarliga gjaldskylduga A-inntųkan eftir § 18, ķroknaš tó dagpening vegna sjśku eftir dagpeningalógini seinastu 12 mįnaširnar įšrenn frįveruna.
Stk. 2. Hevur viškomandi beint undan frįveruni veriš į arbeišsmarknašinum ķ eitt styttri tķšarskeiš enn taš, nevnt ķ stk. 1, veršur barsilspeningurin śtroknašur viš grundarlagi ķ mišal móttiknu gjaldsskyldugu A-inntųkuni eftir § 18 hetta styttra tķšarskeišiš.
Stk. 3. Landsstżrismašurin įsetur nęrri reglur um tķšarskeišiš, sum skal verša nżtt sum śtrokningargrundarlag eftir stk. 2, og ķ hvųrjum fųrum eitt styttri tķšarskeiš kann verša nżtt sum śtrokningargrundarlag.

§ 13. Barsilspeningur er 100% av śtrokningargrundarlagnum smbrt. § 12, tó soleišis, at barsilspeningur ikki kann verša meira enn kr. 35.000 um mįnašin.
Stk. 2. Landsstżrismašurin kann hękka ta ķ stk. 1 įsettu hįmarksupphędd viš stųši ķ lųnargongdini ķ samfelagnum.

§ 14. Umsókn um barsilspening skal latast inn innan 6 mįnašir eftir barnsburš ella, ķ sambandi viš ęttleišing, eftir at tey hava fingiš barniš. Er umsóknin ikki latin inn innan hesa freist, fellur rętturin til barsilspening burtur.
Stk. 2. Landsstżrismašurin įsetur reglur um śtgjald, śtgjaldsskeiš, hvųrjar upplżsingar skulu latast, hvųr skal vįtta hesar upplżsingar, freistir fyri innlatan av upplżsingum v.m.

§ 15. Ķ tann mun arbeišsgevari rindar A-inntųku ķ sambandi viš barsilsfarloyvi, veršur barsilspeningurin, sum lųntakarin hevši havt rętt til sbrt. § 12, um viškomandi ikki varš rindaš A-inntųka, rindašur arbeišsgevaranum.
Stk. 2. Ķ tann mun barsilspeningur til arbeišsgevaran eftir stk. 1 rųkkur, veršur śtgoldiš fyri rindašar A-inntųkur sbrt. § 12 frķtķšarlųn og frķtķšarķskoyti.
Stk. 3. Landsstżrismašurin įsetur nęrri reglur um umsókn frį arbeišsgevaranum, hvųrjar upplżsingar, hann skal lata ķ sambandi viš śtgjaldiš, og freistir fyri innlatan av umsóknum og upplżsingum v.m.

§ 16. Landsstżrismašurin įsetur reglur um ķ hvųnn mun tann, sum hevur rętt til barsilspening, kann hava ašra inntųku, veiting ella eftirlųn, samstundis sum viškomandi fęr barsilspening, og hvussu barsilspeningur skal skerjast ķ mun til nevndu inntųkur.

§ 17. Landskassin ber śtreišslurnar til barsilspening. Til partvķsa fķgging av barsilspeningi eftir hesi lóg veršur til landskassan kravt eitt gjald, sum er įsett ķ § 19.
Stk. 2. Gjaldskyldug smbrt. stk. 1 eru

1. ųll, sum fįa A-inntųku, sum hava fulla skattskyldu ķ Fųroyum, og sum hava fylt 16 įr, men ikki 67 įr, og
2. ųll, sum rinda A-inntųku ķ Fųroyum.

Stk. 3. Persónar, sum eftir stk. 2, nr. 1, eru gjaldskyldugir, men sum ikki hava fastan bśstaš ķ Fųroyum, kunnu eftir umsókn sleppa undan gjaldskyldu. Undantųkan hevur virknaš frį tķ degi, umsóknin er móttikin.
Stk. 4. Persónar, sum eftir lųgtingslóg um almannapensjónir fįa hęgstu fyritķšarpensjón, og persónar, sum eftir somu lóg fįa mišal fyritķšarpensjón, av tķ teir eru oman fyri 60 įr, men sum annars vildu fingiš hęgstu fyritķšarpensjón, verša eftir umsókn undantiknir frį gjaldskyldu. Undantųkan frį gjaldskylduni hevur virknaš frį tķ degi, umsóknin er móttikin.

Gjaldsgrundarlag

§ 18. Gjaldiš veršur kravt av ųllum A-inntųkum, sum tey gjaldskyldugu fįa ella rinda, tó undantikiš

1. fólka- og fyritķšarpensjón,
2. ašrar skattskyldugar almannaveitingar,
3. tęnastumannapensjónir og ašrar lķknandi eftirlųnir, uppihaldspeningur sbrt. hjśnabandslógini og barnapeningur sbrt. "lov om bųrns retsstilling", og
4. A-inntųka til avmarkaša skattskyldu undir FAS-skipanini.

Stk. 2. Undantųka eftir stk. 1, nr. 3, veršur veitt eftir umsókn, og undantųkan hevur virknaš frį tķ degi, umsóknin er móttikin.

§ 19. Gjaldiš hjį teimum gjaldskyldugu er 0,25% av tķ ķ § 18 nevnda gjaldsgrundarlagi.
Stk. 2. Gjaldiš fellur til gjaldingar, samstundis sum teir gjaldskyldugu rinda ella fįa A-inntųku. Įšrenn A-inntųkan veršur śtgoldin, skal inngjaldiš avroknast. Gjųld kunnu krevjast inn viš panting.
Stk. 3. Landsstżrismašurin kann įseta nęrri reglur um inngjald, heundir avgreišslugjald.
Stk. 4. Landsstżrismašurin kann viš kunngerš broyta taš ķ stk. 1 nevnda gjald, tó ikki hęgri enn 0,25%.

§ 20. Persónar, sum hava ašra inntųku av vinnu enn A-inntųku, hava rętt til barsilspening, um teir tekna eina trygging.
Stk. 2. Landsstżrismašurin kann ķ kunngerš įseta nęrri reglur um, hvųr kann tekna trygging, um inngjald, arbeišskrav, śtrokningargrundarlag, nęr rętturin til barsilspening tekur viš, eftir at umsókn um trygging er móttikin, eftirstųšur, hvųrjar upplżsingar tann, sum teknar trygging, skal lata, skiftisreglur v.m.
Stk. 2. Landsstżrismašurin kann ķ kunngerš įseta nęrri reglur um, at persónar, sum annars ikki hava mųguleika at koma undir skipanina, eftir egnum ynski tekna trygging og koma undir skipanina.

§ 21. Til nżtslu ķ sambandi viš śtrokning og eftirlit viš inngjalds- og śtgjaldsupphęddum eftir hesi lóg, kann landsstżrismašurin śtvega sęr allar upplżsingar frį Toll- og Skattstovu Fųroya, Landsfólkayvirlitinum, Almannastovuni.
Stk. 2. Fakfelųg og arbeišsgevarar hava skyldu at geva landsstżrismanninum tęr upplżsingar, hann bišur um ķ sambandi viš eftirlitsarbeiši og avgreišslu av śtgjaldi.

§ 22. Hevur umsųkjari giviš landsstżrismanninum skeivar upplżsingar ella tagt um umstųšur, sum hava havt tżdning fyri barsilspeningin, kunnu upphęddir, sum av órųttum eru śtgoldnar, verša kravdar afturgoldnar frį tķ, sum hevur fingiš peningin śtgoldnan.

§ 23. Landsstżrismašurin kann eftir nęrri įsettum reglum gera gjaldsavtalur, heruppiķ avskriva krųv, tį śtlit ikki eru at fįa allan peningin frį skuldaranum.

§ 24. Landsstżrismašurin kann gera sįttmįlar viš onnur lond um barsilspening.
Stk. 2. Landsstżrismašurin kann įseta nęrri reglur um barsilspening v.m. fyri teir persónar, sum fevndir eru av sįttmįlum sambęrt hesi grein, heruppiķ fyri hesar persónar įseta reglur, sum vķkja frį įsetingunum ķ lógini.

25. Landsstżrismašurin kann viš kunngerš leggja umsitingina av lógini til Arbeišsloysisskipanina eftir avtalu viš Arbeišsloysisskipanina, ella til annan fyrisitingarligan myndugleika. Ķ slķkum fųri verša heimildirnar, sum landsstżrismašurin hevur eftir hesi lóg, latnar fyrisitingarmyndugleikanum, tó ikki heimildirnar at įseta reglur.
Stk. 2. Landsstżrismašurin įsetur ķ kunngerš nęrri reglur um umsiting og eftirlit.
Stk. 3. Avgeršir eftir hesi lóg ella eftir reglum, settum sbrt. lógini, kunnu kęrast til landsstżrismannin innan 4 vikur eftir, at viškomandi hevur fingiš frįbošan um avgeršina.
Stk. 4. Landsstżrismašurin kann leggja kęrumyndugleikan eftir stk. 3 til annan fyrisitingarligan myndugleika, og kann samstundis įseta, at avgeršir hjį kęrumyndugleikanum ikki kunnu kęrast til annan fyrisitingarligan myndugleika.
Stk. 5. Śtreišslur, iš standast av umsitingini av skipanini, verša rindašar av landskassanum.

§ 26. Um ikki strangari revsing er įsett ķ ašrari lóggįvu, veršur viškomandi, sum sambęrt hesi lóg gevur skipanini skeivar ella misvķsandi upplżsingar, revsašur viš sekt ella hefti.
Stk. 2. Fyri brot, sum lųgfrųšiligir persónar, heruppiķ felųg, felagsskapir, grunnar, kommunur, land og statur gera, kann revisįbyrgd verša įlųgd tķ lųgfrųšiliga persóninum sum slķkur.
Stk. 3. Ķ reglum, įsettum eftir hesi lóg, kann revsing verša įsett fyri brot į reglurnar.

§ 27. Henda lóg fęr gildi 1. aprķl 2001.
Stk. 2. Samstundis fer śr gildi:
lųgtingslóg nr. 37 frį 23. aprķl 1999 um foreldrafrįveru, orsakaš av barnsburši, fųšing og ęttleišing.

§ 28. Persónar, sum, tį henda lóg fęr gildi, hava rętt at fįa dagpening ķ sambandi viš barnsburš śtgoldnan eftir lov for Fęrųerne om dagpenge ved sygdom eller fųdsel, sbr. lovbekendtgųrelse nr. 102 frį 2. mars 1988, sum broytt viš lųgtingslóg nr. 94 frį 13. juni 1995 (dagpeningalógin), hava rętt at fįa barsilspening śtgoldnan eftir reglunum ķ hesi lóg.

• at allir lųntakarar ķ mest mųguligan mun fįa endurgjald fyri lųnarmiss ķ sambandi viš barnsburš,
• at skipanin umfatar bęši kvinnur og menn og bęši lųntakarar og sjįlvstųšugt vinnurekandi,
• at kvinnum veršur rindaš endurgjald ķ 4 vikur įšrenn barnsburš, og kvinnum og monnum ķ 26 vikur eftir barnsburš,
• at śtvega betri grundarlag fyri eins mųguleikum hjį kvinnum og monnum til arbeiši, og at
• fremja javnstųšu millum kvinnur og menn,
• at tryggja barninum samveru bęši viš móšir og fašir,
• at umstųšurnar hjį hinum einstaka į arbeišsmarknašinum ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing verša so eins sum mųguligt, og at fķggjarligi kostnašurin av barnsburši ķ mest mųguligan mun veršur borin av pųrtunum į arbeišsmarknašinum.

Barsilsfarloyvi
Eftir uppskotinum veršur lųgtingslógin um foreldrafrįveru tikin av, og reglurnar um foreldrafrįveru tiknar upp ķ hetta lógaruppskotiš. Reglurnar um rętt hjį foreldrum at vera frį arbeiši, orsakaš av višgongu, barnsburši og ęttleišing, verša ķ hųvušsheitum varšveittar óbroyttar, viš nųkrum nįgreiningum og uppķskoytum.

Barsilspeningur
Skotiš veršur upp fyri allan arbeišsmarknašin, tann almenna sum tann privata, at gera eina felags skipan višvķkjandi endurgjaldi fyri lųnarmiss/lųnarśtreišslur ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, sum skal loysa av tęr almennu skipanir, sum ķ dag eru hesum višvķkjandi, t.e. skipanin eftir dagpeningalógini um dagpening ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, og skipanin višvķkjandi barsilsgrunninum hjį landinum.

Skipanin skal ķ mest mųguligan mun bera kostnašin av barnsburši og ęttleišing, bęši hjį lųntakarum og hjį arbeišsgevarum, og reglurnar ķ dagpeningalógini um dagpening ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing verša tiknar av, eins og barsilsgrunnurin hjį landinum veršur tikin av.

Partarnir į arbeišsmarknašinum skulu sjįlvir verša viš til at fķggja skipanina.

Meginreglurnar ķ skipanini višvķkjandi barsilspeningi eftir uppskotinum eru:
Barsilspeningur veršur rindašur fyri inntųkumiss, iš stendst av barnsburši og ęttleišing.

Barsilspeningur umfatar lųnarinntųkur/lųnarśtreišslur ella inntųkur av sjįlvstųšugari vinnu.

Rindaš veršur til persónar, sum eru vinnuaktivir, t.e. krav um tilknżti til arbeišsmarknašin og arbeišskrav.

Viršiš, sum veršur nżtt sum grundarlag, tį inntųkutapiš skal roknast śt, er A-inntųkan/inntųkan av sjįlvstųšugari vinnu, sum viškomandi vęntandi hevši havt, um hann var ķ vinnu, sum veršur įsett sum mišal móttikna mįnašarliga A-inntųkan seinastu 12 mįnaširnar įšrenn barsilsfarloyvi.

Barsilspeningurin skal endurrinda alt tapiš hjį lųntakarranum-100% -, tó viš einum śtgjaldshįmarki upp į 35.000,- kr. um mįnašin.

Rindar arbeišsgevarin lųn ķ frįverutķšini, veršur barsilspeningurin, sum lųntakarin annars hevši havt rętt til, rindašur arbeišsgevaranum.

Tey tryggjašu, lųntakarar, sjįlvstųšugt vinnurekandi og arbeišsgevarar, skulu sjįlvi partvķs fķggja skipanina viš einum prosentgjaldi uppį 0,25%, sum veršur lagt į móttiknar og rindašar A- inntųkur og inntųkur av sjįlvstųšugari vinnu.

Bęši Lųgtingsins trivnašarnevnd (lųgtingsmįl 1998/117), Śtnoršurrįšiš og javnstųšunevndin hava męlt til, at gjųrd veršur ein skipan, sum tryggjar ųllum lųntakarum fulla lųn ķ sambandi viš frįveru frį arbeiši, orsakaš av barnsburši og ęttleišing.Viš stųši ķ hesum setti landsstżrismašurin ķ vinnumįlum nevnd, mannaš viš umbošum fyri partarnar į arbeišsmarknašinum, at gera uppskot til eina skipan um ein barsilsgrunn. Ķ arbeišssetninginum hjį nevndini varš m.a. nevnt:

Barsilsgrunnurin hugsast at skipast soleišis, at

• skipanin fyri grunnin veršur stašfest viš lóg,
• grunnurin skal fķggja munin millum goldnan dagpening og upp til lųnina hjį teimum, sum fara ķ farloyvi – alternativt alla lųnina hjį teimum, sum fara ķ farloyvi,
• grunnurin veršur fķggjašur viš lķka stórum gjaldi frį arbeišsgevarum og arbeišstakarum,
• grunnurin skal virka fyri bęši foreldrini,
• umstųšurnar ķ sambandi viš barnsburš verša so eins fyri ųll sum mųguligt,
• grunnurin skal fevna um allan arbeišsmarknašin.

Nevndin rakk ikki at tilevna uppskot, įšrenn arbeišiš ķ nevndini varš lagt nišur, orsakaš av ósemju um samsżningina til nevndarlimirnar. Vinnumįlastżriš gjųrdi tķ śtkastiš til hetta uppskotiš eftir tķ arbeišssetningi, sum givin varš nevndini. Uppi ķ arbeišinum at tilevna śtkast til uppskot hevur Vinnumįlastżriš havt ALS og adv. hjį ALS.

Rętt til farloyvi
Skipanin ķ dag er tann, at lųntakarum ķ lóggįvuni og ķ sįttmįlum į arbeišsmarknašinum mótvegis arbeišsgevaranum er tryggjašur ręttur at vera frį arbeiši, orsakaš av višgongu (graviditeti), barnsburši, og ęttleišing. Ręttur til farloyvi er tryggjašur kvinnum, og eftir barnsburš eisini monnum.

Farloyvisrętturin er regulerašur bęši ķ sįttmįlum į arbeišsmarknašinum og ķ tķ lóggįvuni, sum regulerar višurskiftini hjį einstųkum lųntakarabólkum, sum t.d. tęnastumannalóggįvuni, starvsmannalógini, lųgtingslógini um yrkisśtbśgvingar, lųgtingslóg um sjómenn v.m.

Śtgangsstųšiš er, at foreldrafrįverulógin er galdandi ķ ųllum setanarvišurskiftum uttan mun til, hvųrjar reglur annars regulera hesi višurskiftini. Lųntakarin er vardur av reglunum uttan mun til, um hann er settur hjį tķ almenna ella tķ privata, og lógin umfatar eisini setanina uttan mun til, um talan er um setan smbrt. felagssįttmįla, eins og lųntakarin hevur rętt til frįveru uttan mun til, um hann kann krevja, at arbeišsgevarin ella taš almenna rindar lųn ella dagpening.

Sostatt eru višurskiftini hjį lųntakarum, tį taš snżr seg um frįveruręttin ķ sambandi viš barnsburš, einshįttaš reguleraš fyri allan arbeišsmarknašin, bęši tann almenna og tann privata.

Umstųšurnar hjį teimum, sum nżta frįveruręttin eru tó framvegis sera ólķkar, tķ reglurnar ķ foreldrafrįverulógini višvķkja bert spurninginum um ręttin at vera frį arbeiši, ikki spurninginum um, hvussu vera skal viš lųnarvišurskiftunum ella mųguligum lųnarmissi ķ sambandi viš frįveruna.

Lųn ella dagpening ķ sambandi viš frįveru vegna barnsburš v. m.
Hvųrt lųntakari, sum nżtir frįveruręttin ķ sambandi viš barnsburš v.m., hevur rętt til lųn ella kompensatión fyri lųnarmiss, veldst um, hvųrjir felagssįttmįlar ella einstaklingaavtalur eru, og hvųrt taš eru serligar lógarreglur galdandi fyri setanina.

Fįar ella ongar lógarreglur eru um, at lųntakari skal hava rętt til lųn frį arbeišsgevara, tį hann nżtir frįverurętt sķn ķ sambandi viš barnsburš, tó hevur kvinna, sum er umfataš av starvsmannalógini eftir § 6, stk. 3, ķ lógini, rętt til hįlva lųn ķ 2 mįnašir, tį hon er frį arbeiši, orsakaš av barnsburši.

Annars eru lųnarvišurskiftini ķ sambandi viš barnsburš ikki reguleraš ķ lóggįvuni, men ķ sįttmįlunum į arbeišsmarknašinum.

Sįttmįlavišurskiftini į hesum ųkinum eru sera ymisk. Taš er munur į višurskiftunum hjį alment settum og višurskiftunum hjį privat settum, og millum tey privat settu er munurin eisini stórur.

Tey, sum ikki hava rętt til fulla lųn eftir sįttmįlunum - alment og privat sett - hava rętt til dagpening eftir dagpeningalógini, um tey annars lśka krųvini eftir lógini.

Hvųrki eftir galdandi lóggįvu ella eftir galdandi sįttmįlum eru reglur um rętt til lųn ella dagpening til menn ķ sambandi viš barnsburš.

Dagpeningur ķ sambandi viš barnburš eftir dagpeningalógini
Tį dagpeningalógin kom ķ gildi ķ 1979, kundi dagpeningur veitast lųntakarum fyri mista inntųku ķ sambandi viš óarbeišsfųri, orsakaš av sjśku, skaša ella barnsburši.

Hųvušsreglur ķ dagpeningalógini
Kvinnur, sum eru lųntakarar, og sum ikki hava rętt til lųn ķ sambandi viš višgongu ella barnsburš, hava rętt til dagpengar.

Kvinnur, sum hava teknaš trygging eftir kapittul 5 ķ lógini, t.e. kvinnur, sum hava ašra inntųku enn lųnarinntųku, og kvinnur, sum eru heimagangandi, og sum gera hśsligt arbeiši fyri minst ein persón, umframt seg sjįlvan.

Sjómenn viš fųroyskum fiskiskipi og śtróšrarmenn viš egnum ella annan mans fiskifari.

Krav um tilknżti til Fųroyar
Tann, sum hevur rętt til dagpening, hevur tilhald ķ Fųroyum, og tį viškomandi gerst óarbeišsfųrur, hevur havt tilhald her ķ minsta lagi 6 vikur. Fyribils tilhald uttanlands, men viš bśstaši ķ Fųroyum, veršur javnt sett viš tilhald ķ Fųroyum.

Óarbeišsfųri
At lękni metir, at taš er óforsvarligt at arbeiša, tó ķ fyrsta lagi 6 vikur įšrenn barnsburš, ķ serligum fųrum upp til 13 vikur. Eftir barnsburš hevur kvinnan rętt til dagpening ķ 24 vikur, og tį er einki krav um dokumentatión um óarbeišsfųri.

Arbeišskrav
At kvinnan ķ minsta lagi ķ 6 mįnašir innanfyri seinastu 12 mįnaširnar hevur havt arbeiši ķ tķlķkan mun, at inntųka hennara ķ hesum tķšarskeišinum gevur henni rętt til ķ minsta lagi 10% av hęgstu dagpeningaupphędd, t.e. 80% av galdandi vikulųn hjį ófaklęrdum arbeišarum.

Ašrar inntųkur ķ śtgjaldsskeišinum
Um dagpeningur saman viš ųšrum kontantveitingum, heruppiķ arbeišsinntųkum, men undantikiš almennari hjįlp, fer upp um arbeišsinntųkuna, veršur dagpeningur lękkašur viš upphęddini, sum er omanfyri arbeišsinntųkuna.

Śtrokningargrundarlag
Mišal arbeišsinntųkan um vikuna seinastu 5 vikurnar įšrenn óarbeišsfųri ella, um kvinnan hevur havt arbeiši ķ minni enn 5 vikur, mišalinntųkan um vikuna ta tķš, hon hevur havt arbeiši. Landsstżrismašurin kann fyri serligar bólkar av lųntakarum įseta eitt annaš śtrokningartķšarskeiš, og landsstżrismašurin kann įseta eitt annaš śtrokningargrundarlag, tį inntųkuvišurskiftini eru broytt munandi, tį viškomandi gjųrdist óarbeišsfųrur, ella tį inntųkuvišurskiftini vóršu munandi broytt, um viškomandi ikki gjųrdist óarbeišsfųrur.

Upphędd
80% av śtrokningargrundarlagnum, tó ķ mesta lagi 80% av galdandi vikulųn hjį ófaklęrdum arbeišarum. Upphęddir, minni enn 10% av hęgstu dagpeningaupphędd, verša ikki śtgoldnar.

Fķgging og umsiting av dagpeningi
Ķ § 8 ķ lųgtingsfķggjarlógini 2000 eru jįttašar 45 mió. kr. til dagpening, harav veršur mett, at uml. 15 mió. kr. verša nżttar til dagpening ķ sambandi viš barsilsfarloyvi. Dagpeningaskipanin veršur umsitin av Almannastovuni.

Almenni arbeišsmarknašurin
Ķ felagssįttmįlunum millum landsstżriš og felųgini hjį teimum alment settu, hava flest allar kvinnur, sum eru settar hjį landinum, rętt til fulla lųn alla frįverutķšina.

§ 9 ķ galdandi sįttmįla millum Fķggjarmįlastżriš og Starvsmannafelagiš er ķ § 9 soljóšandi:

Lķknandi reglur eru įsettar ķ hinum sįttmįlunum millum felųgini į almenna arbeišsmarknašinum og Fķggjarmįlastżriš soleišis, at flest ųllum kvinnuligum lųntakarum į almenna arbeišsmarknašinum eru tryggjaš fulla lųn ķ farloyvistķšini.

Fķgging og umsiting av lųn hjį alment settum ķ sambandi viš barnsburš
Ķ semjuni, sum gjųrd varš millum landsstżriš og tjśgu fakfelųg 9. aprķl 1995, er avtalaš, at frį 1. januar 1996 skuldi felags barsilsgrunnur setast į stovn. Hetta varš gjųrt soleišis, at 0,8% av lųnarpartinum hjį ųllum almennum stovnum skuldi setast inn į eina felagskonto at gjalda starvsfólki, sum kemur ķ stašin fyri tęr starvskvinnur, sum eru ķ barsilsfarloyvi. Grunnurin skuldi setast į stovn fyri at forša fyri, at summir stovnar verša raktir serliga hart, tį iš starvskvinna fer ķ barsilsfarloyvi. Sķšan 1997 hava barsilsfarloyvini veriš fķggjaš viš jįttan į fķggjarlógini.

Ķ uppskotinum til fķggjarlųgtingslóg 2001 er ķ § 3 avsettar 10,1 mió. kr. til grunnin.

Grunnurin veršur umsitin av Gjaldstovuni.

Privati arbeišsmarknašurin
Her eru fįar avtalur um rętt til lųn ķ sambandi viš barnsburš. Kvinnur, sum eru umfatašar av starvsmannasįttmįlanum, hava frį arbeišsgevaranum rętt til ½ lųn ķ 2 mįnašir, hetta er galdandi fyri S&K-limir. Starvssett hjį fķggjar-og tryggingarstovnum hava rętt til fulla lųn ķ farloyvistķšini. Ķ sįttmįlunum millum arbeišarafelųgini hjį tķmalųntum og arbeišsgevarafelųgini eru ikki reglur, sum geva rętt til lųn ķ sambandi viš barnsburš.

Lųn og dagpeningur kann, innan fyri karmarnar av hęgstu dagpeningaupphędd og arbeišsinntųkuni, setast saman soleišis, at arbeišsgevari t.d. rindar hįlva lųn og dagpeningaskipanin restina upp til fulla lųn.

Fyri lųntakarar
Fyri kvinnur, sum eftir galdandi lóggįvu ella sįttmįlum hava rętt til fulla lųn ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, veršur eingin broyting višvķkjandi ręttinum til lųn. Hetta er galdandi fyri allar kvinnur, sum eru ķ fųstum starvi hjį landinum, kommununum, fķggjar- og tryggingarstovnunum, Fųroya Tele, SEV v.fl.

Fyri kvinnur, sum eftir galdandi lóggįvu og sįttmįlum ikki hava rętt til fulla lųn ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, merkir uppskotiš, at tęr ikki longur fįa dagpening eftir dagpeningalógini, men barsilspening eftir reglunum ķ hesum uppskotinum. Hetta merkir fyri nógv tęr flestu eina munandi hękking av endurgjaldinum ķ mun til taš endurgjald, iš kann fįast eftir dagpeningalógini, viš taš at hįmarkiš fyri śtgjaldinum eftir uppskotinum er kr. 35.000,-, mešan hįmarkiš eftir dagpeningalógini er 80% av eini arbeišaralųn. Hetta er galdandi fyri meginpartin av tķmalųntu kvinnunum į privata arbeišsmarknašinum.

Menn hava, sum nevnt omanfyri, hvųrki eftir galdandi lóggįvu ella sįttmįlum rętt til lųn ella dagpening ķ sambandi viš barnsburš (ķ sambandi viš ęttleišing eru serligar reglur). Eftir įsetingunum ķ uppskotinum fįa teir rętt til barsilspening ķ 2 vikur, umframt at teir av teimum 24 vikunum eftir barnsburš, sum mamman at barninum hevur rętt til barsilspening, kunnu fįa barsilspening ķ upp til 10 vikur.

Fyri arbeišsgevarar:
Fyri arbeišsgevarar, sum eftir galdandi lóggįvu ella sįttmįlum rinda partvķsa ella fulla lųn ķ sambandi viš barnsburš, hava įsetingarnar ķ uppskotinum ta broyting viš sęr, at allir arbeišsgevarar, bęši almennir og privatir, fįa endurrindaš lųnarśtreišslurnar.

Landiš rindar eftir sįttmįlunum kvinnum fulla lųn ķ sambandi viš barnsburš, sum veršur fķggjaš viš jįttan į fķggjarlųgtingslógini, uml. 10 mió. kr. ķ § 3. Eftir uppskotinum verša hesar śtreišslurnar nęrum allar fķggjašar av barsilsskipanini. Hinvegin skal landiš sum arbeišsgevari vera viš til at fķggja skipanina viš barsilspeningi eftir uppskotinum, t.e. uml. 3 mió. kr. (1,2 mia.: 0,25%).

Fyri arbeišsgevarar, sum eftir galdandi lóggįvu og sįttmįlum ikki rinda partvķsa ella fulla lųn, hevur uppskotiš ongar broytingar viš sęr ķ mun til tey starvssettu, men hesir skulu eisini vera viš at fķggja skipanina og rinda 0,25% av ųllum lųnarśtgjaldingum.

Fyri višurskiftini millum lųntakarar og arbeišsgevarar sķnįmillum
Višurskiftini millum arbeišsgevara og lųntakara višvķkjandi ręttindum og skyldum višvķkjandi lųn ķ sambandi viš barnsburš verša ikki įvirkaš av įsetingunum ķ hesum lógaruppskotinum.

Fķggjarligar avleišingar
Mett veršur, at įrliga śtgjaldiš frį skipanini vegna barnsburš og ęttleišing til mammur og pįpar veršur uml. 44-46 mió. kr. Fortreytirnar fyri hesum eru:

Ķ 1998 og 1999 vóršu fųdd 627 bųrn. 13% av fųšandi kvinnum hava ikki tilknżti til arbeišsmarknašin, og er śtreišslugrundarlagiš sostatt 547 kvinnur.
Mammuni veršur goldin barsilspeningur ķ 18 vikur.
Pįpanum veršur goldin barsilspeningur ķ 12 vikur.
Mišal įrsinntųkan hjį monnum ķ aldrinum 20-40 įr er 177.820,-kr., og mišal vikulųn kr. 3.420,-.
Mišal įrsinntųkan hjį kvinnum ķ aldrinum 20-40 įr er 115.764,-kr., og mišal vikulųn kr. 2.226,-.

Samlaš śtgjald: kr. 44.345.060,01.

Grundarlagiš fyri śtrokningini omanfyri er barsilspeningur ķ tilsamans 30 vikur, 4 vikur įšrenn barnsburš og tilsamans 26 vikur eftir barnsburš. Ķ śtrokningini eru ikki tikin serlig atlit til, at mųguligt er, undir serligum umstųšum, at fįa barsilspening ķ upp til 13 vikur įšrenn barnsburš.

Śtreišslur landskassans ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing eru eftir dagpeningalógini uml. 15 mió. kr., og eftir reglunum um barsilsgrunnin hjį landinum uml. 10 mió. kr. Viš taš at endurgjald fyri lųnarmiss ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, og endurgjald fyri lųnarśtreišslur ķ hesum sambandinum, eftir uppskotinum veršur rindaš av barsilsskipanini, kunnu nevndu upphęddir, sum eru jįttašar į lųgtingsfķggjarlógini, ķ įvikavist § 6 og § 3 strikast, og flytast hesi skipanini, sum her er skotin upp. Her skal tó višmerkjast, sum eisini nevnt omanfyri, at endurgjaldiš til landiš sum arbeišsgevara ikki dekkar allar śtreišslurnar fult og heilt, viš taš at arbeišgevaraparturin av ALS-gjaldi, gjald til arbeišsmarknašareftilųnargrunn, gjaldiš til trygdargrunn, eftirlųnir, sum ikki verša rindašar sum partur av lųnini um A-skattaskipanina, ikki veršur rindaš av barsilsskipanini, umframt lųnargjaldingar omanfyri hįmarkiš uppį kr. 35.000,- fyri śtgjaldi, ikki verša endurrindašar.

Verša uml. 25 mió. kr. fķggjašar yvir vanliga skattin, eru eftir at fķggja uml. 21 mió. kr.

Gjald
Til fķgging av hesum uml. 21 mió. kr., sum er meirkostnašurin av hesi skipanini ķ mun til galdandi skipan, er ętlanin at leggja eitt prosentgjald į A-inntųkur uppį 0,25%, sum lųntakarar móttaka og sum arbeišsgevarar rinda, ella tilsamans 0,50%.

Hetta fęst soleišs:
A-inntųka, sum ALS-gjald varš roknaš av ķ 1999, kr. 4.217.423.100,00
21.000.000 : 4.217.423.100 x 100 = 0,50%

Umstingarligar avleišingar
Dagpeningur, heruppiķ dagpeningur ķ sambandi viš barnsburš, veršur umsitin av Almannastovuni. Umsitingin į Almannastovuni av dagpeningi ķ sambandi viš barnsburš eftir dagpeningalógini, veršur nišurlųgd. Ętlanin er, at ALS skal umsita barsilsskipanina, og veršur mett, at kostnašurin av umsitingini veršur uml. 1,8 mió. kr. įrliga. Fyrsta įriš veršur kostnašurin tó uml. 2,8 mió. kr., viš taš at byrjanarkostnašurin veršur mettur til kr. 1.000.000,-.

Umsitingin av barsilsgrunninum hjį landinum į Gjaldstovuni veršur nišurlųgd.

Avleišingar av lógaruppskotinum:

Ummęli

Uppskotiš hevur veriš til ummęlis hjį felųgunum į arbeišsmarknašinum, sķ hjįlagda skjal.

Skipan av uppskotinum
Uppskotiš er skipaš soleišis:

Kapittul I
Her eru reglurnar įsettar, sum regulera rętt lųntakaranna mótvegis arbeišsgevaranum at vera frį arbeiši ķ sambandi viš barnsburš v.m., og reglur, sum skulu verja henda rętt.

Kapittul II
Vanligar treytir.

Kapittul III
Treytir fyri śtgjaldi

Kapittul IV
Stųdd į barsilspeningi.

Kapittul V
Śtgjald v.m.

Kapittul VI
Fķgging.

Kapittul VII
Sjįlvstųšugt vinnurekandi v.m.

Kapittul VIII
Fyrisitingarligar įsetingar

Kapittul IX
Revsi-og gildiskomu įsetingar

Til § 1

Įsetingin er innihaldsliga tann sama sum § 1, stk. 1, og stk. 3 –6, ķ lųgtingslógini um foreldrafrįveru. § 1, stk. 2, ķ lųgtingslógini um foreldrafrįveru er tó ikki endurtikin ķ uppskotinum, tķ hon einki sjįlvstųšugt innihald hevur umframt taš, sum er įsett ķ stk. 1, at taš er móširin, sum hevur rętt til barsilsfarloyvi tęr fyrstu 14 vikurnar eftir barnsburš. Reglur, sum svara til tęr ķ stk. 6 ķ nevndu lųgtingslóg, eru settar ķ § 2 ķ uppskotinum.

Įsetingin gevur ęttleišingarforeldrum rętt til frįveru ķ 26 vikur eftir móttųku av barninum, undir teimum treytum, sum nevnd eru ķ § 10 ķ uppskotinum.

Įsetingin hevur ķ sęr reglurnar um frįbošanarskyldu hjį foreldrum ķ sambandi viš, at tey skulu nżta rętt til frįveru eftir § 1. Frįbošanarskyldan hjį móšur višvķkur skylduni, eftir at hon er farin ķ barsilsfarloyvi, at boša frį, nęr hon kemur aftur til arbeišis, og skylduna hjį fašir at barninum at boša frį frammanundan, nęr hann vęntar at nżta sķn rętt eftir § 1.

Eftir starvsmannalógini hava kvinnur skyldu at boša arbeišsgevaranum frį frammanundan, nęr tęr vęnta, at barniš veršur fųtt. Hetta er eisini įsett ķ sįttmįlunum į arbeišsmarknašinum, og mį haldast at vera galdandi eftir vanligum arbeišsręttarligum reglum.

Landsstżrismašurin įsetur nęrri reglur um frįbošanarskylduna.

Įsetingin er eisini galdandi ķ sambandi viš ęttleišing.

Įsetingin er ķ samsvari viš galdandi įseting ķ § 4 ķ frįverulógini, uttan taš, at eftir uppskotinum skal landsstżrismašurin įseta nęrri reglur um frįveruna.

Til § 4

Eftir hesi įseting kann lųntakari ikki viš avtalu lata frį sęr ręttindi, hann hevur eftir reglunum ķ lógaruppskotinum, um stųšan hjį honum av hesum gerst verri enn tann stųšu, honum er tryggjaš eftir įsetingunum ķ uppskotinum. Reglan er įsett til tess at fyribyrgja, at gjųrt veršur galdandi, at lųntakari hevur sagt frį sęr sķn rętt eftir įsetingunum ķ uppskotinum.

Ķ mun til galdandi reglur um rętt til frįveru er įsetingin nżggj.

Til § 5

Tį lųntakari er ķ barsilsfarloyvi eftir § 1, vinnur hann sęr, eftir hesi įsetingini, starvsaldur eftir teimum reglum, sum galdandi eru fyri setanina, t.e. lųnaraldur, lųnaraldur višvķkjandi uppsagnarfreist v.m.

Til § 6

Įsetingin setur bann fyri at siga starvsfólki upp, um grundgevingin er, at viškomandi hevur sett krav um at fįa sķn rętt til barsilsfarloyvi, ella hevur nżtt sķn rętt at vera ķ barsilsfarloyvi eftir § 1.

Įsetingin svarar til § 3 ķ lųgtingslógini um foreldrafrįveru.

Hetta er sama įseting, sum galdandi § 6, stk. 4 og 5, ķ lųgtingslóg um javnstųšu, og § 6 - stk. 4 og 5 - ķ javnstųšulógini eigur at verša tikin av, tį hendan įsetingin ķ uppskotinum er komin ķ gildi.

Til § 8

Ķ hesi įseting eru reglurnar um, hvųrjir tilburšir skulu vera grund fyri, at barsilspeningur kann śtgjaldast, og hvųrjar inntųkur skulu vera grundarlag fyri ręttindum og skyldum eftir hinum įsetingunum ķ lógaruppskotinum.

Grundirnar fyri at veita barsilspening eru višgonga (graviditetur), barnsburšur og ęttleišing.

Eisini eftir galdandi dagpeningalóg veršur dagpeningur, umframt sjśku og skaša, veittur ķ sambandi viš barnsburš og ęttleišing, og eftir sįttmįlunum į almenna arbeišsmarknašinum veršur lųn rindaš ķ sambandi viš frįveru orsakaš av višgongu, barnsburši og ęttleišing.

Eftir hesi įsetingini verša ręttindi og skyldur eftir hinum įsetingunum ķ lógaruppskotinum knżtt at, um viškomandi hevur A-inntųku ella inntųku av sjįlvstųšugari vinnu.

Barsilspeningur skal eftir uppskotinum endurrinda fyri inntųkutap, iš stendst av barnsburši. Avgerandi fyri, um - og ķ hvųnn mun - barsilspeningur skal śtgjaldast ella gjaldast skal til skipanina, eigur tķ at vera, um inntųkurnar kunnu vera mistar, orsakaš av barnsburši ella v.ų.o., um hetta eru inntųkur, sum eru tryggjašar.

Inntųkur, sum kunnu vera mistar, orsakaš av barnsburši, eru inntųkur av egnum arbeiši, lųnarinntųkur ella inntųkur av sjįlvstųšugum vinnuvirksemi.

Undir višgeršini av uppskotinum ķ Vinnumįlastżrinum hevur spurningurin um at nżta lųnarinntųkuna ella A-inntųkuna sum grundarlag veriš serliga višgjųrdur.

Taš veršur mett, at stórir umsitingarligir fyrimunir eru av at nżta A-inntųkuna sum grundarlag, heldur enn lųnarinntųkuna.

Eisini varš mett, at teir vansar, iš kunnu standast av, at A-inntųka eftir skattalógini eisini umfatar inntųkur, sum eftir frammanfyri nevnda ikki eiga at vera grundarlag fyri ręttindum og skyldum eftir lógaruppskotinum, ķ stóran mun kunnu greišast, partvķst viš, at įvķsar inntųkur, sum eftir skattalógini eru A-inntųkur, verša undantiknar A-inntųkunum eftir įsetingunum ķ hesum lógaruppskotinum, og partvķst viš, at ręttindi og skyldur eftir lógaruppskotinum eisini kunnu knżtast til inntųkur, sum eftir skattalógini ikki eru A-inntųkur, men annars eiga at vera roknašar sum inntųkur, iš kunnu verša tryggjašar eftir įsetingunum ķ lógaruppskotinum.

Heimildirnar til landsstżrismannin, sum eru settar ķ stk. 4, nr. 1 og 2, eru heimildir at įseta reglur, sum skulu samskipa įsetingarnar ķ hesum uppskotinum viš įsetingar ķ ųšrum londum um somu višurskifti.

Til § 9

Eftir hesi įsetingini hevur kvinna rętt til barsilspening frį tķ lųtu, at mett veršur, at 4 vikur eru eftir til barnsburš. Um lękni metir, at taš ikki er rįšiligt, at kvinnan heldur fram at arbeiša, tķ at vandi er į ferš fyri hana ella fostur, kann barsilspeningur kortini verša veittur frį tķ lųtu, at mett veršur, at 13 vikur eru eftir til barnsburš.

Aftanį barnsburš kann barsilspeningur verša rindašur ķ tilsamans 26 vikur.

Mamman hevur rętt til barsilspening ķ 24 vikur eftir barnsburš. Pįpin hevur rętt til barsilspening ķ 2 vikur, sum skulu liggja innanfyri tęr fyrstu 14 vikurnar eftir barnsburš.

Foreldrini kunnu harumframt avtala, at ķ stašin fyri mammuna, skal pįpin hava barsilspening ķ upp til 10 vikur aftįnį 14. viku eftir barnsburš. Hava foreldrini einki avtalaš, um at pįpin skal hava barsilpening, ella kunnu tey ikki semjast um hetta, er taš mamman, sum hevur rętt til barsilspeningin.

Rętturin hjį pįpanum til barsilspening ķ 2 vikur innanfyri fyrstu 14 vikurnar er ein sjįlvstųšugur ręttur hjį pįpanum.

Fyritreytin fyri ręttinum hjį monnum til barsilspening er, at hann er giftur viš kvinnu, sum hevur fųtt barn, ella at hann hevur višurkent faširskapin, ella er dųmdur sum fašir at barninum.

Til § 10

Tį ęttleišingarforeldrini fara eftir barninum ķ śtlandinum, kann móttųkan av barninum verša roknaš frį tķ lųtu, at barniš er saman viš foreldrunum.

Til § 11

Grundin til at arbeišskrav veršur sett, er, at barsilspeningur er ętlašur at vera endurgjald fyri tap av vinnuligum inntųkum, lųnarinntųkum ella inntųkum av sjįlvstųšugum vinnuvirksemi.

Hóast inntųkurnar eru umfatašar av § 8 og inntųkugrundarlag er eftir § 12 fyri śtgjaldi, kann hetta ikki uttan vķšari leggjast til grund fyri śtgjaldi, tķ um viškomandi, uttan mun til barnsburšin, onga vinnuinntųku hevši havt ķ tķšarskeišinum, barsilspeningur veršur veittur, er einki tap vegna barnsburš at rinda fyri. Hetta eru vanligar endurgjaldsręttarligar reglur, sum skotiš veršur upp eisini at nżta til regulering av, um barsilspeningur skal rindast.

Įsetingin svarar til įsetingina ķ galdandi dagpeningalóg, og veršur skotin upp, fyri at so fį sum gjųrligt skulu detta nišur ķ millum galdandi skipan eftir dagpeningalógini og skipanini eftir uppskotinum um barsilsskipan.

Til § 12

Ķ hesi įseting ķ lógaruppskotinum eru reglurnar fyri, hvat grundarlag skal verša nżtt, tį barsilspeningur skal śtroknast.

Skotiš veršur upp at nżta eitt 12 mįnašar tķšarskeiš sum śtrokningargrundarlag, viš mųguleika at nżta eitt styttri tķšarskeiš, og at taš er mišal mįnašarliga A-inntųkan, sum viškomandi hevur móttikiš ķ hesum tķšarskeišinum, sum skal verša grundarlagiš fyri śtrokningi av, hvussu stór upphędd skal śtgjaldast ķ barsilspeningi, ella, um eitt styttri tķšarskeiš veršur nżtt, mišal A-inntųkan taš styttra tķšarskeišiš.

Eftir dagpeningalógini og uppskotinum til nżggja dagpeningalóg er tķšarskeišiš, sum nżtt veršur sum śtrokningargrundarlag, 5 tęr seinastu vikurnar undan frįveruni.

Mett veršur, at yvirhųvur er eitt 12 mįnašar tķšarskeiš eitt meira umbošandi tķšarskeiš, um hetta skal fata um flest mųgulig fųri, og sleppast skal undan óhepnum avleišingum, tó soleišis, at atlit kunnu takast til m.a. tey, sum nettupp eru komin inn į arbeišsmarknašin.

Skotiš veršur upp, at landsstżrismašurin kann įseta nęrri reglur um taš styttra tķšarskeišiš, sum skal nżtast, tķ tųrvur kann verša į at broyta hetta, alt eftir teimum umsitingarligu royndunum, sum verša gjųrdar.

Śtrokningartķšarskeišiš veršur roknaš frį tķ degi, mamman ella pįpin ķ royndum fara frį arbeiši vegna višgongu, barnsburš ella ęttleišing. Mamman kann undir vanligum umstųšum fara frį arbeiši ķ upp til 4 vikur įšrenn, men um heilsuvandi er fyri hana ella fostur at arbeiša, og lęknavįttan er um hetta, ķ upp til 13 vikur įšrenn.

Śtrokningartķšarskeišiš veršur roknaš frį tķ degi, foreldrini ķ royndum fyrstu ferš fóru frį arbeiši, eisini um frįveran innanfyri tęr įvikavist 4 (13) vikurnar įšrenn barnsburš, įvikavist tęr 26 vikurnar eftir barnsburš, liggur ķ fleiri tķšarskeišum.

Til § 13

Her veršur įsett, hvussu stóran part av tapinum, sum taš er gjųrt upp eftir § 12, barsilspeningur skal rinda. Eftir įsetingini veršur tapiš rindaš 100%, tó soleišis, at taš hęgst kunnu rindast kr. 35.000 um mįnašin.

Eftir galdandi dagpeningalóg er hęgsta dagpeningaupphędd 80% av eini arbeišaralųn. Ķ mun til galdandi reglur um, hvussu stórur partur av kostnašinum av barnsburši veršur rindašur av tķ almenna, er sostatt talan um munandi broytingar.

Fyri tey, iš ikki fįa lųn ķ sambandi viš barnsburš, merkir hetta fyri tey flestu fult endurgjald fyri tapiš ķ mun til verandi stųšu, har avleišingin av frįveru frį arbeiši vegna barsil fyri tey flestu er ein inntųkuskerjing, tķ tey bert hava dagpening at dśva uppį, og viš taš, at mesta dagpeningaupphędd er 80% av eini arbeišaralųn.

Hjį teimum, sum eftir galdandi sįttmįlum hava rętt til fulla lųn ķ sambandi viš barnsburš, veršur stųšan eftir uppskotinum ķ mun til verandi stųšu óbroytt.

Til § 14

Tann, sum hevur rętt til barsilspening, skal gera sķn rętt galdandi viš at lata inn umsókn viš neyšugum upplżsingum og skjalprógvum.

Stk. 1 ķ įsetingini er ein fyrningar- og passivitetsregla soleišis, at krųv um barsilspening, sum ikki verša gjųrd galdandi innanfyri įsettu freisitina, ikki seinni kunnu verša gjųrd galdandi.

Eftir įsetingini ķ stk. 2 fęr landsstżrismašurin heimild at seta nęrri reglur um, hvussu śtgoldiš veršur, hvųrjar upplżsingar umsųkjarin skal lata, vįttanir v.m.

Til § 15

Her veršur įsett, at arbeišsgevarin, ķ tann mun hann rindar lųn ķ sambandi viš barnsburš ella ęttleišing, fęr śtgoldiš barsilspeningin, sum ręttindahavarin annars hevši fingiš sbrt. įsetingunum ķ lógaruppskotinum.

Kraviš hjį arbeišsgevaranum er leitt av kravinum hjį lųntakaranum, og arbeišsgevarin fęr ikki stųrri upphędd śtgoldna, enn hann ķ royndum rindar lųntakaranum ķ farloyvistķšini, og heldur ikki stųrri upphędd enn lųntakarin hevši fingiš eftir įsetingunum, um lųntakaranum ikki varš rindaš lųn ķ frįverutķšini.

Ķ tann mun, barsilspeningurin rųkkur, veršur rindaš til arbeišsgevaran fyri arbeišsgevarans dokumenterašu śtreišslur til rindašar A-inntųkur, frķtķšarlųn og frķtķšarķskoyti.

Til § 16

Eftir hesi įsetingini fęr landsstżrismašurin heimild at įseta ķ kunngerš, ķ hvųnn mun tann, sum fęr barsilspening, kann hava ašra inntųku.

Eftir dagpeningalógini er įsett, at mótroknast skal ķ dagpeningaupphęddini ķ tann mun, viškomandi viš ųšrum regluligum śtgjaldingum, almenn hjįlp undantikin, men ķroknaš lųnarinntųkur, fer upp um vanligu arbeišsinntųkuna, hann hevur.

Umhugsast skal, um lķknandi reglur, sum tęr ķ dagpeningalógini, skulu įsetast smbrt. hesi įsetingini ķ lógaruppskotinum.

Til § 17

Reglan ķ stk. 1, pkt. 1, er sett fyri at gera greitt, at śtreišslurnar av skipanini er ein lógbundin landskassaśtreišsla.

Įsetingin inniheldur reglurnar um, hvųr er gjaldsskyldugur til skipanina.

Inngjaldskyldug eru ųll, sum eru millum 16 og 67 įr, sum móttaka A-inntųku og sum hava fulla skattskyldu ķ Fųroyum, og ųll, sum rinda A-inntųku ķ Fųroyum. Um persónur er gjaldskyldugur, er - eftir hesi įsetingini - knżtt at, um persónurin rindar ella móttekur A-inntųkur ķ Fųroyum soleišis, at innkrevjingin kann fara fram um A-skattaskipanina.

Til § 18

Ķ hesi įsetingini eru reglurnar um, av hvųrjum inntųkum hjį teimum gjaldskyldugu gjaldiš til skipanina veršur roknaš. Gjald veršur kravt av ųllum A-inntųkum, sum ikki eru serliga undantiknar ķ įsetingini. Ķ įsetingini višvķkjandi śtrokningargrundarlagnum fyri śtgjald, § 12 ķ uppskotinum, er vķst til hesa įsetingina, og taš er sostatt tann inntųka, sum rindaš veršur av, sum gevur rętt til śtgjald.

Til § 19

Eftir hesi įsetingini veršur gjaldiš hjį teimum, sum eftir § 17 eru gjaldskyldug, 0,25% av gjaldsgrundarlagnum eftir grein 18. Vķst veršur til almennu višmerkingarnar um fķggarligu og umsitingarligu avleišingarnar av uppskotinum.

Til § 20

Sum nevnt omanfyri ķ višmerkingunum til § 8, verša ręttindi og skyldur eftir įsetingunum ķ uppskotinum knżtt at A-inntųkum og inntųkum av sjįlvstųšugari vinnu. Fyri tey, iš hava A-inntųku, veršur skipanin eftir uppskotinum tvungin, og hesi hava tęr skyldur og tey ręttindi, sum įsett eru ķ hesum lógaruppskotinum. Fyri persónar, sum hava inntųku av sjįlvstųšugari vinnu, veršur skipanin sjįlvbošin.

Inntųkuvišurskiftini hjį teimum sjįlvstųšugt vinnurekandi eru so mikiš ymisk frį teimum, sum hava lųnarinntųkur, at somu reglur višvķkjandi arbeišskravi, śtrokningargrundarlagi fyri śtgjaldi og inngjaldi ikki kunnu nżtast fyri hesar bįšar inntųkubólkar.

Tķ veršur skotiš upp, at landsstżrismašurin fęr heimild at įseta ķ kunngerš reglur fyri sjįlvstųšugt vinnurekandi, lķkar teimum, sum įsettar eru ķ hesum lógaruppskotinum.

Til § 21

Įsetingin er grundaš į, at neyšugt er, at landsstżrismašurin, til nżtslu ķ sambandi viš śtrokning, avgreišslu av og eftirliti viš śtgjaldsupphęddum eftir hesi lóg, kann śtvega sęr upplżsingar frį Toll- og Skattstovu Fųroya og frį Landsfólkayvirlitinum, frį Almannastovuni og frį fakfelųgum og arbeišsgevarum. Įsetingin er sett fyri at hava greiša heimild at krevja upplżsingar.

Til § 22

Ķ hesi įseting eru reglurnar um sivilręttarligu fylgjurnar av at geva skeivar upplżsingar. Hava upplżsingarnar veriš orsųk til, at peningur er śtgoldin, kann peningurin verša kravdur aftur, um neyšugt viš ręttaravgerš.

Til § 23

Įsetingin er sett fyri at hava greiša heimild at avskriva krųv, tį śtlit ikki eru at fįa allan peningin frį skuldaranum.

Til § 24

Landsstżrismašurin fęr her heimild at gera sįttmįla viš onnur lond um tey višurskifti, sum įsetingarnar ķ lógaruppskotinum regulera, og ķ hesum sambandinum at vķkja frį įsetingunum ķ lógaruppskotinum. Ķ noršurlendskum hųpi verša hesi višurskiftini reguleraš ķ konventión frį 15. juni 1992 um sosiala trygd. Sįttmįlin er galdandi millum Fųroyar og hini noršurlondini, men ikki millum Fųroyar og Danmark, har serligar reglur galda.

Til § 25

Ętlanin er at leggja umsitingina av skipanini til ALS.
Vķst veršur til almennu višmerkingarnar.

Til § 26.

Eftir hesi įsetingini kann revsiįbyrgd verša įlųgd, umframt persónum eisini lųgfrųšiligum persónum, heruppiķ kommunum, landinum og statinum.

Til § 27

Ętlanin er, at lógin skal fįa gildi 1. aprķl 2001.

Persónar, sum fįa śtgoldiš dagpening ķ sambandi viš barnsburš eftir dagpeningalógini, tį hendan lógin kemur ķ gildi, fįa śtgoldiš eftir reglunum ķ hesum lógaruppskotinum.

Hjįlųgd eru innkomin ummęli av lógaruppskotinum.

1. višgerš 18. januar 2001. Mįliš beint ķ vinnunevndina, sum tann 20. mars 2001 legši fram soljóšandi

Landsstżriš hevur lagt mįliš fram tann 21. desember 2000, og eftir 1. višgerš tann 19. januar 2001 er taš beint vinnunevndini.

Nevndin hevur višgjųrt mįliš į fundum tann 25. januar, 8., 12., 22. februar, 1., 8., 15., 16. og 19. mars 2001.

Undir višgeršini hevur nevndin havt fund viš umboš fyri Starvsmannafelagiš, Fųroya Arbeišarafelag, Fųroya Pedagogfelag, Fųroya Arbeišsgevarafelag, Arbeišsloysisskipanina og viš landsstżrismannin ķ vinnumįlum.

Nevndin hevur fingiš skriv viš višmerkingum til uppskotiš frį Fųroya Arbeišsgevarafelag, dagfest 31. januar 2001, og frį Arbeišsloysisskipanini, dagfest 12. februar 2001.

Frį Vinnumįlastżrinum hevur nevndin fingiš hesi skjųl: 1) ummęlini, iš Vinnumįlastżriš fekk tį uppskotiš varš til hoyringar, 2) avrit av notati frį fķggjarmįlastżrinum, dagfest 28. desember 2000, um almenna barnsburšargrunnin, 3) avrit av ręttleišing, dagfest 18. januar 2001, iš Fķggjarmįlastżriš hevur sent Vinnumįlastżrinum og 7-mannabólkinum, 4) skitsu yvir fķggjarligu višurskiftini, herundir skyldur hjį landinum og arbeišsgevarum og ręttindi hjį lųntakarum ķ sambandi viš barnsburš ķ dag og viš grundarlagi ķ nżggju barsilsskipanini, 5) yvirlit, dagfest 9. januar 2001, yvir fyrisitingarligar įsetingar, sum skulu gerast ķ sambandi viš uppskotiš til lųgtingslóg um barsilsskipan, 6) skriv, dagfest 14. februar, viš uppskoti til broyting ķ ķgildisįsetingini, 7) skriv dagfest 21. februar 2001, viš višmerkingum til višmerkingar frį Arbeišsloysisskipanini til uppskotiš og 8) skriv dagfest 15. mars 2001, viš višmerkingum til broytingar iš vinnunevndin hevur umhugsa at gera til uppskotiš, višlagt avrit av skrivi frį Arbeišsloysisskipanini, dagfest 13. mars 2001, serliga višvķkjandi eftirlųnum.

Landsstżrismašurin ķ vinnumįlum hevur heitt į nevndina um at gera eina rųš av broytingum ķ lógaruppskotinum, ķ flestu fųrum eftir tilmęli frį Arbeišsloysisskipanini. Nevndin vil skjóta upp, at lógin veršur broytt samsvarandi hesum. Landsstżrismašurin og Arbeišsloysisskipanin hava tó eisini męlt til at broyta § 13 soleišis at įsett veršur hvussu śtgjaldiš skal bżtast upp į styttri tķšarskeiš. Viš tilvķsingini til § 12 og heimildini ķ § 14, stk. 2 veršur hetta tó ikki mett neyšugt.

Forsętismįlarįšiš hevur vķst į, at bśstašarkraviš iš er ein treyt fyri śtgjaldiš men ikki fyri inngjaldiš til skipanina, kann višfųra at fųroyingar og danir verša višgjųrdir ymiskt, og sostatt er ķ strķš viš heimastżrislógina § 10, stk. 2. Nevndin hevur eisini umrųtt hendan spurningin, men hevur avgjųrt heldur ikki at męla til broytingar ķ hesum sambandi, vķsandi til, at ķ tann mun § 17, stk. 3 ikki loysir hendan trupulleikan, so eigur at verša mųguligt viš millumtjóša avtalum og kunngeršum smb. § 24 at taka hędd fyri hesum.

Ķ sambandi viš višgeršina hevur nevndin spurgt Almannastovuna, hvussu nógv verša rakt av, at nśverandi įseting ķ dagpeningalógini, iš gevur teimum iš eru heimaarbeišandi mųguleika sjįlvbošin at tryggja seg, ikki er tikin viš hvųrki ķ nżggju dagpeningalógini ella nżggju barsilsskipanini. Taš hevur ikki boriš til at fingiš eitt skrivligt svar hesum višvķkjandi, men nevndin skilir, at taš ikki eru nógv, iš verša rakt av hesum.

Ein samd nevnd tekur undir viš mįlinum, men vķsandi til omanfyristandandi višmerkingar męlir nevndin Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš viš hesum

1. Ķ § 5 veršur oršiš "skal" broytt til ",eftirlųnaraldur, ręttindi eftir frķtķšarlógini o.o. ręttindi skulu".
2. § 9, stk. 1, 3. pkt., veršur strikaš.
3. Ķ § 9, stk. 2, 2. pkt. veršur aftanį oršiš "lųn" sett inn oršini "ella hevur sųkt um barsilspening frį barsilsskipanini fyri hetta tķšarskeiš".
4. § 9, stk. 4, veršur strikaš.
5. § 10, stk. 1 veršur oršaš soleišis: "Foreldur, sum ęttleiša bųrn, hava rętt til barsilspening, treytaš av, at teir myndugleikarnar, sum kanna ęttleišingarmųguleikarnar, hava tikiš ta avgerš, at annaš ella bęši foreldrini skulu vera heima ķ sambandi viš, at tey fįa barniš."
6. § 10, stk. 3 veršur broytt til stk. 2 og oršaš soleišis: "Dagurin, tį tey fįa barniš, veršur at javnmeta viš fųšing, og mašur og/ella kvinna, iš ęttleiša, verša at javnmeta viš įvikavist kvinnu, iš hevur įtt og viš fašir at barninum." og stk. 4 veršur strikaš.
7. § 11 veršur oršaš soleišis: "§ 11. Lųnarśtgjaldingar seinastu 2 mįnaširnar, iš eru meira enn 20 % hęgri enn mešal inntųkan seinasta įriš, verša ikki tiknar viš ķ inntųkugrundarlagiš. Stk. 2. Landsstżrismašurin kann ķ heilt serligum fųrum gera undantak frį įsetingini ķ stk. 1."
8. Ķ § 12, stk. 1 verša oršini "ķroknaš tó dagpening vegna sjśku eftir dagpeningalógini" strikaši, og sett veršur inn nżtt pkt. 2, iš veršur oršaš soleišis: "Ger viškomandi av bert partvķs at fara frį arbeišiš, veršur grundarlagiš fyri śtrokningini av barsilspeningi lękkaš samsvarandi hesum."
9. Ķ § 15, stk. 1 veršur tilvķsingin til "§ 12" broytt til "§§ 12 og 13".
10. Ķ § 15, stk. 2 verša oršini "frķtķšarlųn og frķtķšarķskoyti" broytt til "til frķtķšarlųn og frķtķšarķskoyti iš hava samband viš farloyvistķšarskeišiš, umframt fyri arbeišsmarknašargjųld, iš arbeišsgevarin rindar ķ sambandi viš farloyvistķšarskeišiš" og tilvķsingin til "§ 12" veršur broytt til "§§ 12 og 13".
11. Ķ § 15, stk. 2 veršur sum nżtt pkt. 2 sett inn soljóšandi įseting: "Rinda fleiri arbeišsgevarar lųn til sama persón, sum er ķ barsilsfarloyvi, og rųkkur barsilspeningur ikki til fult endurgjald, veršur endurgjaldiš til hvųnn teirra skert eftir nęrri reglum, sum landsstżrismašurin įsetur".
12. Ķ § 15, stk. 3 veršur aftanį oršiš "śtgjaldiš" sett inn oršini "hvųr skal vįtta hesar upplżsingar".
13. § 16 veršur oršaš soleišis: "§ 16. Tekur persónur nżtt lųnandi arbeiši upp ķ einum tķšarskeiši, tį viškomandi nżtir rętt sķn at fįa barsilspening, skal hann rinda barsilspening aftur fyri teir dagar, hann hevur havt slķkt arbeiši, eisini ķ teimum fųrum, har barsilspeningur er śtgoldin til arbeišsgevara jbr. tó stk. 2 og ķ mun til inntųkuna, viškomandi hevur vunniš hesar dagar. Stk. 2. Er barsilspeningur śtgoldin arbeišsgevara fyri lųn ķ farloyvistķšini til arbeišstakara, skal arbeišsgevarin uttan mun til stk. 1 rinda barsilspening aftur, um viškomandi arbeišstakari ķ sama tķšarskeiši tekur nżtt arbeiši upp hjį hesum arbeišsgevaranum. Stk. 3. Kraviš um afturrindan av barsilspeningi eftir stk. 1 og 2 kann eisini fremjast viš at mótrokna mųgulig krųv frį arbeišstakara ella arbeišsgevara upp į barsilspening, og peningurin kann eisini krevjast inn viš at afturhalda ķ lųn og viš panting. Stk. 4. Persónur, sum tekur upp nżtt lųnandi arbeiši ķ einum tķšarskeiši, viškomandi nżtir rętt sķn at fįa barsilspening, skal boša umsitingarmżndugleikanum sbr. § 25 frį hesum.", og yvirskriftin til § 11 veršur broytt til "Afturrindan".
14. § 18, stk. 1, nr. 2 veršur oršaš soleišis: "ašrar skattskyldugar almannaveitingar, tó ikki dagpening eftir dagpeningalógini,".
15. Ķ § 20, stk. 2 veršur aftanį oršini "hvųr kann tekna trygging" sett inn oršini "hvųrjar inntųkur kunnu tryggjast,".
16. Ķ § 20 veršur taš seinna stk. 2 broytt til stk. 3.
17. Ķ § 24, stk. 2 veršur oršiš "nęrri" strikaš.
18. Ķ § 27, stk. 1 veršur "1. aprķl 2001", broytt til "1. juni 2001".
19. Ķ § 28 verša oršini "hava rętt at fįa" broytt til "fįa śtgoldnan"

Višmerkingar til einstųku broytingarnar:

Ad. 1: Sambęrt višmerkingunum hjį vinnumįlastżrinum, er eitt av endamįlunum viš lógaruppskotinum, at allir lųntakarar ķ mest mųguligan mun fįa endurgjald fyri lųnarmiss ķ sambandi viš barnsburš. Skal hetta endamįliš verša rokkiš er neyšugt eisini at taka ręttindi eftir frķtķšarlógini viš. Viš broytingaruppskotinum veršur lųntakari, iš ikki sambęrt sįttmįla vinnur sęr eftirlųnaraldur ķ sambandi viš barnsburš, tryggjašur hesi ręttindi o.o. ręttindi, so sum taš ķ dag er įsett ķ Ll. um foreldrafrįveru. Višvķkjandi eftirlųnaraldri veršur hugsa um tęnastumannalķknandi eftirlųnir, har sįttmįli ikki įsetur rętt til frįveru og lųn ķ sambandi viš barnsburš.

Ad. 2: Viš nżggju įsetingini ķ § 11 hevur tilvķsingin ikki longur tżdning. Vķst veršur til višmerkingarnar Ad. 7.

Ad. 3: Viš broytingini veršur stašfest hvųr skal taka stųšu til spurningin um hvųr skal nżta tęr 10 vikurnar av farloyvistķšini ķ § 1, um pįpin og mamman ikki eru samd. Viš broytingini fęr pįpin ikki barsilspening um mamman ger av at vera frį arbeiši viš lųn ella at sųkja um barsilspening frį barsilsskipanini fyri hetta tķšarskeiš.

Ad. 4: Sķ ad. 2.

Ad. 5 og 6: Viš broytingunum veršur ęttleišing javnstillaš viš barnsburš. Viš broytingini ķ stk. 1 veršur sostatt mųguligt at taka ein part av farloyvistķšarskeišnum įšrenn móttųkudagin av barninum, vķsandi til at taš er vanligt at ein skal eftir bųrnum śr śtlandinum. Harumframt kunnu ęttleišingarforeldirni viš broytingini ķ stk. 2 eisini partvķs hava frķ samstundis. Višvķkjandi stk. 4 veršur vķst til višmerkingarnar ad. 2.

Ad. 7: Ętlanin viš įsetingini er at fyribyrgja, at arbeišsgevari, iš kann hugsast at hava ein įhuga ķ at tryggja einum persóni rętt til barsilspening, setir viškomandi ķ starv ella ķ hęgri lųnt starv beint undan barnsburši soleišis, at viškomandi fęr upparbeitt sęr rętt til eina veiting ella eina hęgri veiting frį barsilsskipanini, enn persónurin annars vildi fingiš. Įsannandi, at įsetingin kann hava viš sęr, at eisini onnur missa rętt til barsilspening, enn tey, ętlanin var, at įsetingin skuldi fevna um, veršur givin landsstżrismanninum heimild til ķ heilt serligum fųrum at gera undantak frį įsetingini ķ stk. 1. Tį sagt veršur lųnarśtgjaldingar, veršur hugsaš um einstakar lųnarśtgjaldingar, men um taš klįrt sęst at ein arbeišsgevari viš vilja hevur roynt at bżtt upphęddir, iš annars hųvdu veriš fevndar av įsetingini yvir fleiri lųnarśtgjaldingar, so er įsetingin ikki til hindurs fyri, at fleiri lųnarśtgjaldingar kunnu verša lagdar saman og harviš verša fevndar av 20%-kravinum.

Ad. 8: Dagpeningur vegna sjśku eftir dagpeningalógini veršur ikki nevndur ķ broyttu oršingini, men viš broytingini ad. 12, veršur dagpeningurin partur av grundarlagnum fyri bęši inngjaldiš og śtgjaldiš. Viš nżggju įsetingini ķ pkt. 2 veršur stašfest, at persónur ikki noyšist at fara frį ųllum arbeišiš iš viškomandi rųkir fyri at fįa barsilspening. Hevur ein persónur t.d. fleiri stųrv ella ynskir viškomandi at rųkja eitt starv nišursetta tķš t.d. ein part av tķšarskeišnum, so skal barsilsskipanin ikki verša til hindurs fyri hesum. Tó eigur eitt inntųkugrundarlag frį einum starviš iš viškomandi heldur fram ķ, tį ikki at teljast viš ķ grundarlagnum fyri śtrokningini av barsilspeninginum.

Ad. 9: Gjaldiš til arbeišsgevaran eigur eisini at verša avmarkaš viš loftinum ķ § 13.

Ad. 10: Viš broytingini veršur įsett at arbeišsgevarin, ķ tann mun taš liggur innanfyri hįmarksśtgjaldiš, eisini skal hava arbeišsmarknašargjųld endurrindaši. Harumframt er įsetingin oršaš eitt sindur greišari. Eisini er gjųrd ein teknisk broyting.

Ad. 11: Viš įsetingini ķ pkt. 2 fęr landsstżrismašurin heimild til at įseta reglur, iš skulu loysa trupulleikar, iš kunnu uppstanda um lųntakarin hevur fleiri arbeišsgevarir. Broytingin ķ pkt. 2 er gjųrd eftir tilmęli frį landsstżrismanninum og Arbeišsloysisskipanini.

Ad. 12: Viš broytingini fęr landsstżrismašurin eisini heimild til at įseta reglur um vįttan av upplżsingum, iš arbeišsgevarin skal lata ķ sambandi viš at honum veršur veitt śtgjald. Broytingin er gjųrd eftir tilmęli frį landsstżrismanninum og Arbeišsloysisskipanini.

Ad. 13: Taš er ikki ętlanin viš skipanini, at arbeišstakari skal kunna nżta farloyvi sum hųvi til at vinna sęr eyka inntųkur. Um farloyvistķšin veršur nżtt til at rųkja annaš lųnandi arbeiši, mešan viškomandi fęr barsilspening frį skipanini, skal barsilspeningur ķ mun til inntųkuna krevjast aftur frį viškomandi. Vķst veršur annars til višmerkingarnar undir ad. 8. Um viškomandi hinvegin frįbošar umsitingarmyndugleikanum sbr. § 25, at hann partvķs tekur arbeišiš uppaftur, hevur taš bara tżdning fyri, hvussu grundarlagiš fyri tķ framhaldandi barsilspeninginum veršur roknaš śt.

Ad 14: Vķst veršur til višmerkingarnar undir ad. 8.

Ad. 15: Viš broytingini fęr landsstżrismašurin eisini heimild til at įseta reglur um hvųrjar inntųkur kunnu tryggjast eftir reglunum um sjįlvbodna trygging. Broytingin er gjųrd eftir tilmęli frį landsstżrismanninum og Arbeišsloysisskipanini.

Ad. 16: Teknisk broyting.

Ad. 17: Viš broytingini veršur ein mótsųgn ķ įsetingini tikin burtur.

Ad. 18: Viš broytingini veršur ķgildissetanin av lógini flutt til 1. juni 2001. Broytingin er gjųrd eftir tilmęli frį landsstżrismanninum.

Ad. 19: Viš hesi oršingini veršur samsvar millum višmerkingarnar hjį vinnumįlastżrinum til § 28 og sjįlva įsetingina ķ hesi grein. Broytingin er gjųrd eftir tilmęli frį landsstżrismanninum og Arbeišsloysisskipanini.

Ein minniluti ķ nevndini (Henrik Old) višmerkir tó harumframt, at tį ein nżggj skipan veršur sett į stovn, so kann taš ikki vera ein nįttśrulóg at umsitingin skal liggja ķ Havn og minnilutin męlir tķ Lųgtinginum til harumframt at samtykkja uppskotiš viš hesum

broytingaruppskoti

§ 25, stk. 1, 2. pkt. veršur oršaš soleišis: "Umsitingin av barsilsskipanini skal liggja ķ Sušuroynni" og pkt. 2 veršur hereftir pkt. 3.

2. višgerš 23. mars 2001. Uppskot frį Finni Helmsdal um at beina mįliš aftur ķ nevnd fall 12-0-16. Broytingaruppskot frį Henrik Old til § 25 fall 12-3-13. Broytingaruppskot frį vinnunevndini til §§ 5, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 18, 20, 24, 27 og 28 samtykt 23-4-1. Uppskotiš soleišis broytt samtykt 23-4-1. Uppskotiš fer soleišis samtykt til 3. višgerš.

Į tingfundi 27. mars lųgdu tingmenninir Heini O. Heinesen, Alfred Olsen, Jógvan į Lakjuni, Jįkup Suni Joensen, Henrik Old, Dan R. Petersen og Kįri P. Hųjgaard fram soljóšandi

1. Ķ § 12, stk. 1, veršur sett inn nżtt pkt. 2, iš veršur soljóšandi: "Hęgsta móttikna mišal mįnašarliga gjaldskylduga A-inntųkan eftir § 18 ķ einum samanhangandi 6 mįnaša skeiši innan fyri seinastu 12 mįnaširnar įšrenn frįveruna veršur tó nżtt sum grundarlag, um hendan er hęgri enn inntųkan sambęrt 1. pkt." og 2. pkt. veršur hereftir 3. pkt.
2. Ķ § 12, stk. 2, veršur tilvķsingin til "stk. 1" broytt til "stk. 1, 1. pkt.", og aftanį oršini "hetta styttra tķšarskeišiš" verša sett inn oršini ",jbr. tó stk. 1, 2. pkt.".

Višmerking:

Viš nżggju įsetingini ķ pkt. 2 skulu teir bestu 6 mįnaširnir innan fyri seinastu 12 mįnaširnar įšrenn frįveruna nżtast sum grundarlag fyri śtrokningini av barsilspeninginum, um A-inntųkan fyri hetta tķšarskeišiš er hęgri enn sęmbęrt 1. pkt. Herviš verša atlit serliga tikin til tey arbeišsplįss, har taš javnan kemur fyri, at einki arbeiši er ķ longri tķšarskeiš. Sostatt veršur tikin hędd fyri, at tķmalųnt arbeišsfólk, iš hava óstųšugt arbeiši, kunnu vera verri fyri enn tey, iš hava stųšugt arbeiši.

Į sama tingfundi lųgdu tingmenninir Hans Pauli Strųm, Finnur Helmsdal, Kristian Magnussen og Jóannes Eidesgaard fram soljóšandi

§ 12, stk. 1, 1. pkt., veršur oršaš soleišis:
Grundarlagiš fyri śtrokningini av barsilspeningi er hęgsta mišal móttikna gjaldskylduga A-inntųkan eftir § 18 ķ 8 samanhangandi vikur seinastu 12 mįnaširnar įšrenn frįveru.

Višmerkingar

Av tķ at serliga tķmalųntir lųntakarar kunnu hava sera óstųšugt arbeiši, er taš ikki heppiš fyri hesar, at śtrokningargrundarlagiš fyri barsilspeningi er mišalinntųkan alt 12-mįnašaskeišiš undan frįveruni. Tķ veršur skotiš upp, at tęr 8 samanhangandi vikurnar ķ 12-mįnašaskeišinum viš tķ stųrstu inntųkuni veršur brśkt sum śtrokningargrundarlag.

Į sama tingfundi lųgdu tingmenninir Finnur Helmsdal, Hans Pauli Strųm, Annita į Frķšriksmųrk og Kristian Magnussen fram soljóšandi

1. Ķ § 12, stk. 1, 1. pkt. veršur framman fyri oršiš "móttikna" sett inn oršini "tann av viškomandi".
2. Ķ § 12, stk. 2, verša oršini "mišal móttiknu gjaldsskyldugu A-inntųkuni eftir § 18" broytt til "mišal gjaldskyldugu A-inntųkuni eftir § 18, iš viškomandi hevur móttikiš".
3. § 17, stk. 2, veršur oršaš soleišis: "Stk. 2. Gjaldskyldug smbrt. stk. 1 eru ųll, sum rinda A- inntųku ķ Fųroyum.", og stk. 3 og 4 verša strikaš.
4. Ķ § 18, stk. 1, 1. pkt., verša oršini "fįa ella" strikaš.
5. § 19, stk. 1, veršur "0,25%" broytt til "0,5%"
6. Ķ § 19, stk. 2, verša oršini "ella fįa" strikaš.
7. Ķ § 19, stk. 4, verša "0,25%" broytt til "0,5%"

Višmerkingar:

Tį dagpeningalógin kom ķ 1978, varš samstundis lógarfest, at allar kvinnur į arbeišsmarknašinum hųvdu rętt til lųn ķ sambandi viš barsil. Samstundis merkti taš, at arbeišsgevarar, almennir sum privatir, skuldu gjalda fyri barsil, um ikki hetta varš goldiš av dagpeningaskipanini.

Ein trupulleiki viš hesi skipan hevur veriš, at bara arbeišsgevarar, sum hava kvinnur ķ starvi, hava boriš hesa śtreišslu.

Lógin um barsilsskipan javnsetir allar arbeišsgevarar, og er taš sum taš skal vera.

Lógin um barsilsskipan įleggur samstundis lųnmóttakarum eisini at gjalda sķn part av hesum śtreišslunum, og er taš als ikki, sum taš eigur at vera. Viš at įleggja lųnmóttakarum at gjalda fyri barsil, įleggur lógin samstundis lųnmóttakarum at gjalda fyri ręttindi, sum av fyrstan tķš vóršu vunnin longu ķ 1950’unum. Uppskotstillararnir fegnast um teir fyrimunir, sum lógin gevur kvinnum į arbeišsmarknašinum, men heldur hesar fyrimunir vera ov dżrt keyptar, um teir skulu gjaldast viš ręttindum, sum vóru vunnin fyri góšum 40 įrum sķšani.

Uppskotsstillararnir eru eisini av teirri fatan, at flestu arbeišsgevarar eru fųrir fyri at gjalda hesa śtreišslu, m.a. tķ Lųgtingiš fyri stuttum lękkaši partafelagsskattin śr 27% nišur ķ 20%.

3. višgerš 27. mars 2001. Broytingaruppskot frį Hans Paula Strųm, Finni Helmsdal, Kristian Magnussen og Jóannes Eidesgaard til § 12 fall 7-0-21. Broytingaruppskot frį Finni Helmsdal, Hans Paula Strųm, Annitu į Frķšriksmųrk og Kristian Magnussen til §§ 12, 17, 18 og 19 fall 11-4-14. Broytingaruppskot frį Heina O. Heinesen, Alfred Olsen, Jógvan į Lakjuni, Jįkup Suna Joensen, Henrik Old, Dan R. Petersen og Kįra P. Hųjgaard til § 12 samtykt 29-0-0. Uppskotiš, sum samtykt viš 2. višgerš og soleišis broytt viš 3. višgerš, endaliga samtykt 29-0-0. Mįliš avgreitt.

Ll. nr. 48 frį 03.04.2001
J.nr. 524-0036/2000