Noršhavssild

 

80  Uppskot til  samtyktar um góškenning av avtalu um fyrisiting av vįrgżtandi noršhavssild

A. Upprunauppskot
B. 1. višgerš
C. Oršaskifti viš 1. višgerš
D. Įlit
E. 2. višgerš

Įr 2001, 3. mars, legši Hųgni Hoydal, varalųgmašur, vegna landsstżriš fram soljóšandi

 

Uppskot

til

samtyktar um góškenning av avtalu um fyrisiting av vįrgżtandi noršhavssild

Vķsandi til § 52 ķ lųgtingslóg nr. 103 frį 26. juli 1994 um stżrisskipan Fųroya góškennir Lųgtingiš hjįlųgdu avtalu um fyrisiting av vįrgżtandi noršhavssildini.

Višmerkingar
Ķ sambandi viš samrįšingar millum strandarlond um fyrisitingartiltųk fyri noršhavssild eru 5 partar višurkendir sum strandarlond. Hesir eru Fųroyar, Noreg, Ķsland, Russland og ES. Seinastu įrini hava samrįšingar veriš millum partarnar į hvųrjum įri ķ oktober at semjast um tiltųk og kvotuįsetingar og –bżti fyri įriš eftir.

Ķ dųgunum 17. - 18. oktober 2000 vóru samįšingar ķ Skagen millum tey fimm strandarlondini um avtalu um fyrisiting av fiskiskapinum eftir noršhavssild ķ 2001. Semja var um at seta heildarveišuna ķ 2001 nišur viš 32% sammett viš kvotuna, sum samst varš um fyri 2000. Heildarkvotan hjį strandarlondunum fyri 2001 veršur sostatt 850.000 tons sammett viš 1.250.000 tons ķ 2000. Bżtiš av heildarkvotuni ķ 2000 veršur lutfalsliga taš sama sum undanfarin įr. Partur Fųroya veršur ķ 2001 45.140 tons ķ móti 63.370 tonsum ķ 2000.

Tęr sķnįmillum avtalurnar, sum įseta atgongd hjį teimum ymisku strandarlondunum at fiska inni hjį ųšrum strandarlandi, vóršu broyttar lutfalsliga ķ mun til broytingina ķ įsettu heildarkvotuni.

Samsvarandi hesum kunnu fųroysk skip ķ 2001 fiska 20.900 tons ķ norskum sjógvi og Jan Mayen; av hesum kunnu tó ķ mesta lagi 17.000 tons verša veidd ķ norskum bśskaparligum ųki noršan fyri 62 stig noršur. Ķ ES sjógvi sunnan fyri 62 stig noršur kunnu fųroysk skip fiska 7.210 tons. Russlandi veršur loyvt at veiša 4.250 tons av noršhavssild ķ fųroyskum sjógvi ķ 2001. Noreg og ES kunnu fiska eins stórar veišunųgdir ķ fųroyskum sjógvi. Semjan millum Fųroyar og Ķsland įsetir, at hvųr av pųrtunum fęr atgongd at fiska alla sķna kvotu ķ sjóųkinum hjį hinum partinum. Tann fųroyska kvotan kann eisini ųll verša fiskaš ķ altjóša sjógvi.

Ķ nķtiįrunum er stovnurin av noršhavssild vaksin nógv. Sildin er farin aftur ķ Norska Haviš at feršast og er komin ķ fųroyskan og ķslendskan sjógv. Tó tykist stovnurin ikki enn varandi at hava tikiš upp aftur sķtt gamla feršingamynstur, tķ śtbreišslan millum fiskileiširnar hevur veriš skiftandi į hvųrjum įri. Seinastu tvey įrini er fiskiskapurin minkašur aftur ķ fųroyskum og ķslendskum sjógvi.

Grundarlagiš undir įsetingini av heildarkvotuni fyri 2001 var tilmęliš frį ICES um stųšuna og śtlitini fyri noršhavssildastovnin. ICES metir, at sildastovnurin er innan fyri lķvfrųšiliga tryggar karmar. ICES stašfestir, at veišutrżstiš er į stųši viš taš av ICES uppskotna Fpa upp į 0.15 (13%).

Tey seinastu įrini vaks stovnurin nógv, tķ teir góšu įrgangirnir frį 1991 og 1992 komu inn ķ fiskiskapin. Tilgongdin sķšani hevur ikki veriš eins góš, samstundis sum fiskiskapurin hevur veriš javnt stórur. Heldur verandi fiskiskapur fram, er sannlķkt, at stovnurin minkar nišur um Bpa , sum er settt at vera 5 mió. tons. Viš stųši ķ hesum višurskiftum hevur ICES fyri 2001 męlt til, at veišan ikki fer upp um 753.000 tons. Hetta er um helvtin av tķ hįmarki, sum ICES męlti til fyri 2000.

Hetta tilmęliš er ķ trįš viš nišurstųšurnar hjį einum arbeišsbólki, sum strandarlondini settu ķ 2000. Arbeišsbólkurin vķsti ķ frįgreišing sķni į, at sannlķkindini eru lutfalsliga stór fyri, at gżtingarstovnurin veršur minni enn Bpa, um veišan er 1,5 mió. tons um įriš ķ eitt 5 įra tķšarskeiš. Eisini veršur vķst į, at sannlķkindini eru stór fyri, at stovnurin veršur minni enn Blim ķ einum 10 įra skeiši, hóast veišutrżstiš veršur sett nišur, tį stovnurin er minni enn Bpa. Grundaš į hesi višurskiftini męlti arbeišsbólkurin til, at veišutrżstiš varš minkaš, og at tį galdandi ovasta mark fyri heildarveišuni upp į 1,5 mió. tons varš sett nišur.

Ein tżšandi avgerš, sum varš tikin undir samrįšingunum um noršhavssildina ķ 1999 at galda fyri 2001 og komandi įr til tess at skapa fortreytir fyri, at tilgongdin til stovnin veršur varšveitt į einum hóskandi sannlķkindastųši, skal ųll orka leggjast ķ at varšveita gżtingarstovnin oman fyri 2,5 mió. tons. Til tess at seta ķ verk henda mįlsetning samdust partarnir um, at frį 2001 skal veišitrżstiš vera minni enn 0.125; verandi ovasta mark hevur veriš 0.15. Harumframt var semja um at taka įvķs stig, treytaš av, hvussu gżtingarstovnurin er fyri. Mįliš er, at gżtingarstovnurin er omanfyri 5 mió. tons.

Samsvarandi hesum mįlsetningi hevur ICES fyri 2001 męlt til, at veišan ikki fer upp um 753.000 tons, sum svarar til eitt fiskideyšatal uppį F=0,125.

Hetta gjųrdist eisini tann trupli knśturin at loysa ķ samrįšingunum ķ Skagen ķ oktober 2000. Serstakliga Russland vildi ikki ganga viš til so stóran nišurskurš, sum ICES, samsvarandi semjuni frį 1999, hevši męlt til.

Samrįšingarnar endašu viš, at heildarkvotan fyri strandarlondini veršur 100.000 tons meira enn rįšgevingin frį ICES męlir til. Grundaš į hetta hava partarnir bundiš seg til ķ komandi įrum at venda aftur til semjuna frį 1999 um skipan fyri lang-tķšar fyrisiting av noršhavssildastovninum – sķ Skjal II.

Partarnir lųgdu dent į, at hetta er ein tżšandi avgerš, sum er tikin. Hon stašfestir, at partarnir hava įtikiš sęr eina skyldu, har fyrisitingin av sildastovninum veršur nęrri tengd at tķ fiskifrųšiligu rįšgevingini komandi įrini. Avgeršin veršur mett at vera góš fyri stovnin, tķ hon m.a. tryggjar, at fiskiskapurin fer fram undir eftirliti og skynsamari stovnsrųkt.

Strandarlandaavtalan įsetir ikki endaliga bżtiš av ręttindunum til noršhavssildina millum strandarlondini, men partarnir eru samdir um framhaldandi at kanna feršingarmynstriš hjį sildini, og at nżta feršingarmynstriš sum ein part ķ įsetingini av bżtinum millum londini. ST-avtalan um feršandi fiskastovnar veršur eisini nżtt sum grundarlag fyri umsitingini av stovninum.

Avtalan frį 18. oktober 2001 er hjįlųgd.

1. višgerš 8. mars 2001. Mįliš beint ķ uttanlandsnevndina, sum tann 14. mars 2001 legši fram soljóšandi

Į l i t

Landsstżriš hevur lagt mįliš fram tann 3. mars 2001, og eftir 1. višgerš tann 8. mars 2001 er taš beint uttanlandsnevndini.

Nevndin hevur višgjųrt mįliš į fundi tann 13. mars 2001.

Nevndin hevur bišiš Felagiš Nótaskip um at koma į fund viš nevndina, men teir mųttu ikki upp.

Ķ sambandi viš nevndarvišgeršina hevur nevndin śtvegaš sęr tey veišihagtųl, iš vóru frammi undir samrįšingunum um hesa avtalu, iš nś er lųgd fyri Lųgtingiš til góškenningar. Višlagt įlitinum hevur nevndin lagt avrit av hesum veišihagtųlum.

Ein samd nevnd tekur undir viš mįlinum og męlir Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš.

2. višgerš 20. mars 2001. Uppskot til samtyktar samtykt 29-0-0. Mįliš avgreitt.

J.nr. 522-0016/2000