Vinnuligur fiskiskapur

Innihaldsyvirlit

1. Inngangur

Fiskidaganevndin er sett viš heimild ķ § 5 stk 9 ķ lųgtingslóg nr. 28 um vinnuligan fiskiskap frį 10. mars 1994, viš seinni broytingum.

Uppgįvan hjį Fiskidaganevndini er at lata landsstżrismanninum metingar um stųšuna ķ botnfiskastovnunum og tilmęli um fiskidagar, og hvussu fiskiskapurin skal skipast taš komandi fiskiįriš.

Botnfiskiskapurin undir Fųroyum hevur nś ķ 5 įr veriš umsitin av eini skipan viš fiskidųgum. Eyškenni fyri hesa skipan er, at roynt veršur at įseta eitt veišitrżst į landleišunum, sum tryggjar at ķ mišal veršur ikki tikiš meira burtur śr toska-, hżsu og upsastovnunum enn taš, sum er lķvfrųšiliga buršardygt. Ašalmįliš viš skipanini er, at heldur enn į hvųrjum įri at įseta eina kvotu ķ tonsum av fiski fyri hvųrt fiskaslag veršur įsett eitt fiskidagatal fyri hvųnn bólk av fiskifųrum, sum skal tryggja, at heildarveišitrżstiš į teimum trimum tżdningamestu botnfiskastovnunum ikki fer upp taš, sum er livfrųšiliga rįšiligt.

Śtgangsstųšiš fyri skipanini varš, at dagatali ikki skuldi stillast į hvųrjum įri. Varš veišitrżstiš rętt roknaš śt frį byrjan, so skuldi taš veriš rętt um stovnurin er stórur ella lķtil. Veršur veišitrżstiš reguleraš viš veišinųgdum, heldur enn fiskidųgum, so er neyšugt į hvųrjum įri at įseta kvotur fyri hvųnn fiskastovn sęr.

Góšar grundir eru fyri at halda, at ein skipan viš fiskidųgum hevur betri mųguleikar at raka eitt rķmiligt veišitrżst fyri fiskiskapin ķ einum ųki, enn ein skipan viš nųgdarkvotum fyri einstakar stovnar um so er, at dagatališ er rętt įsett frį byrjan. Einasta treytin er, at sera vęl veršur fylgt viš um veišievnini ųkjast og mųguligir effektivtetsbatar vera tiknir inn so hvųrt, so veišitrżstiš įhaldandi er buršardygt.

Tķšin Fiskidaganevndin hevur havt at arbeiša ķ hevur veriš sera stutt ķ įr. Nevndin hevur tķ avmarkaš seg til at meta um stųšuna hjį botnfiskastovnunum og gera tilmęli um fiskidagatališ, komandi fiskiįr, umframt at vķsa į ymisk višurskifti, sum nevndin ynskir at fįa lżst til komandi vįr, tį nevndin aftur skal til verka. Nevndin hevur ikki mett um, hvussu fiskiskapurin skal skipast taš komandi fiskiįr.

Metingin hjį Fiskidaganevndini er, at toskastovnarnir į Fųroya Banka og į Landgrunninum eru rķmiliga vęl fyri, og at livilķkindini ķ sjónum eru sera góš. Um hżsustovnin sigur nevndin, at hżsan eystanfyri og vestanfyri er smįfallandi, mešan hżsan sunnanfyri er betri. Somuleišis vķsir nevndin į, at taš sżnist sum, at tveir góšir įrgangir av hżsu eru į veg inn ķ stovnin. Um upsan veršur sagt, at stovnurin sżnist at vera į einum rķmiligum stųši, men at upsi er heldur smįfallandi.

Fiskidaganevndin hevur umrųtt mįli višvķkjandi broytingum ķ veišuevnunum. Meirilutin ķ nevndini metir, at meginparturin av effektivitetsbatunum hendu beinanvegin fiskidagaskipanin varš sett į stovn, og at teir batar sum henda nś, eru ymiskir frį skipi til skip. Mett veršur m.a. at nżggjaru skipini ķ flotanum hava ikki somu mųguleikar fyri effektivisering sum eldru skipini.

Meirilutin ķ Fiskidaganevndini, sum eru tey 4 vinnuumbošini, hevur tķ hetta tilmęliš um fiskiskapin komandi fiskiįr:

1. At fiskidagatališ fyri fiskiįriš 2001/2002 veršur taš sama sum dagatališ undanfarna fiskiįr.

Minnilutin ķ Fiskidaganevndini, sum er formašurin, hevur hetta tilmęliš um fiskiskapin komandi fiskiįr:

1. At fiskidagatališ veršur skert 6% fiskiįriš 2001/2001.

Ein samd Fiskidaganevndin męlir til:

1. At teir fiskidagarnar, sum eru tųkir hjį Fiskimįlastżrinum (548 dagar) ikki verša umsettir til veišutrżst komandi fiskiįr.

1. At upplżsingar um tillutaš og brśkt dagatal veršur tilgongiligt hjį vinnuni, tį 3 mįnašir eru eftir av fiskiįrinum, soleišis at tey skip, sum hava tųrv į fleiri dųgum sķggja hvųrjar mųguleikar tey hava at keypa dagar.

Fiskidaganevndin metir, at toska-, hżsu- og upsastovnarnir ķ lųtuni eru į einum rķmiligum stųši. Skifting er ķ fiskiskapinum įr frį įri, summi įr er fiskurin heldur smįur, onnur įr heldur stųrri. Nógv ęti er ķ sjónum og fiskurin hevur veriš sera vęl fyri seinasta įriš ķ mun til mišjuna av 90’įrunum tį fiskurin var sera illa fyri.

Toskastovnurin į Landgrunninum:

Trolararnir fįa nakaš minni av toski ķ įr enn undanfarin įr, men hann er at fįa allastašni į veišiųkinum. Hjį trolbįtunum, sum ikki kunnu hava hęgri hjįveišu enn 35% av toski og hżsu um summariš, tį teir royna eftir flatfiski, er toskurin ein trupulleiki og toskur er į leišum har hann vanliga ikki hevur veriš at fingiš. Um veturin liggja trolbįtarnir eftir toskinum og vęl er at fįa. Lķnuskipini fįa vęl av toski. Mett veršur, at nógv er til av toski, og at toskurin er sera vęl fyri ķ lųtuni. Snelluskipini hava seinastu įrini ligiš meira eftir toskinum, tķ at prķsurin į upsa hevur veriš lįgur. Mett veršur, at meira av toski hevur veriš at fįa hjį snelluskipunum.

Toskastovnurin į Fųroya Banka:

Fiskiskapurin į bankanum hevur seinastu įrini veriš hampuligur. Fiskurin er vęl fyri og tżšur taš uppį, at livilķkindini į bankanum eru góš. Nevndin metir, at stovnurin er hampuliga vęl fyri.

Hżsustovnurin:

Trolararnir fįa heldur minni av hżsu ķ įr enn undanfarin įr. Hżsumurtur er at sķggja ķ trolinum og mett veršur, at tveir góšir įrgangir av hżsu eru į veg. Hżsufiskiskapurin hevur veriš skiftani įr frį įri. Hżsan, sum er at fįa vestanfyri og eystanfyri er smįfallin, mešan hżsan sunnanfyri į Sušuroyarbankanum og Munkagrunninum er betri.

Upsastovnurin:

Mett veršur, at upsastovnurin er hampuliga vęl fyri. Ķ įr er tendensurin tann, at upsin er heldur smįfallin ķ mun til undanfarna įr. Mett veršur ikki, at minni er til av upsa.

Ķ sambandi viš veišu eftir upsa, er vert at nevna, at vįnaligu prķsirnir į upsanum gera, at hesin stovnur ikki veršur troyttur so hart, sum hann annars vildi veriš, um prķsurin var betri. Taš kemur fyri, at skipini leita eftir meira blandašum fiskiskapi orsaka av hesum.

Brosmu- og longustovnurin:

Hvat višvķkur brosmu og longu er lķtiš at siga um stovnarnar enn, at teir eru illa fyri. Tį lķniskipini koma til henda fiskiskap um summariš er lķtiš av fiski at fįa. Umbošini ķ nevndini vķsa į, at noršmenn fiska longu og brosmu viš Fųroyar frį januar til teirra kvota er uppi, og at lķtiš er av fiski, tį fųroyingar byrja uppį henda fiskiskap.

Kongafiskastovnurin:

Nś toskaprķsurin er góšur, leggja lemmatrolararnir seg eisini eftir at fiska tosk, hżsu og upsa.

Verša metingarnar um stųšuna ķ botnfiskastovnunm hjį fiskidaganevdndini og Fiskirannsóknarstovuni samanhildnar, er ikki stórur munur į metingunum.

Ķ tilmęlinum frį Fiskirannsóknarstovuni veršur sagt:

1. Toskastovnurin: "Gżtingarstovnurin er hampuliga vęl fyri. Hann hevur veriš ķ minking seinastu įrini, men nś er vent aftur, tķ góšir įrgangir eru komnir inn ķ stovnin, og vųksturin į fiskinum er sera góšur".
2. Hżsustovnurin: "Gżtingarstovnurin hevur veriš ķ minking seinastu trż įrini, tķ at veišutrżstiš hevur veriš alt ov hųgt, samstundis sum at bara tveir góšir įrgangir hava veriš inni ķ stovninum, og er hann nś mettur at verša illa fyri. Veršur hugt at ųllum stovninum, er stųšan ikki heilt so ring, tķ įbendingar eru um, at nżggir fręgari įrgangir eru komnir inn ķ stovnin."
3. Upsastovnurin: "Gżtingarstovnurin er hampuliga vęl fyri, tķ at tilgongdin yvirhųvur hevur veriš góš sķšani mišskeišis ķ nķtiįrunum.

Metingin hjį Fiskidaganevndini er, at toskastovnarnir eru rķmiliga vęl fyri, og at livilķkindini ķ sjónum eru sera góš. Um hżsustovnin sigur nevndin, at hżsan eystanfyri og vestanfyri er smįfallandi, mešan hżsan sunnanfyri er betri. Somuleišis vķsir nevndin į, at taš sżnist sum at tveir góšir įrgangir av hżsu eru į veg inn ķ stovnin. Um upsan veršur sagt, at stovnurin sżnist at vera į einum rķmiligum stųši, men at upsi er heldur smįfallandi.

Broytingar ķ veišuevnunum er ein afturvendandi spurningur, tį tosaš veršur um taš veišutrżst, sum er į fiskastovnarnar undir Fųroyum.

Fiskidaganevndin hevur umrųtt mįliš višvķkjandi broytingum ķ veišuevnunum. Nevndin metir, at meginparturin av effektivitetsbatunum hendu beinanvegin fiskidagaskipanin varš sett į stovn, og at batarnir eru ymiskir frį skipi til skip. Mett veršur m.a., at nżggjaru skipini ķ flotanum ikki hava somu mųguleikar fyri effektivisering sum eldru skipini. Mett veršur eisini, at taš er sjįlvsagt, at ein tillaging hendir, sum alla tķšina ger skipini betur fųr fyri at fįa sum mest burturśr. Av og į henda eisini batar ķ lopum – t.d. tį skip fįa nżggj trol ella śtgerš av ųšrum slag. Hesir batar eru tó ikki so stórir, sum Fiskirannsóknastovan leggur upp til. Nevndin vil eisini višmerkja, at fiskidagatališ er skert 17,3% sķšani fiskidagaskipanin varš sett į stovn.

Nevndin vil vķsa į, at taš kunnu verša onnur višurskifti enn generellir effektivitetsbatar, sum ųkja um effektivitetin ķ veišulišnum. Hetta er m.a. tį nżggj skip koma ķ flotan fyri eldri skip, tķ taš sżnist ikki altķš at samsvar er ķmillum veišuorkuna hjį skipum, sum koma inn, ķ mun til veišuorkuna, sum fer śt. Hugt eigur at verša eftir fiskiskapinum hjį skipunum, sum fara śr flotanum ķ mun til fiskiskapin hjį teimum, sum koma inn ķ flotan.

Meirilutini ķ Fiskidaganevndini metir ikki, at verandi veišutrżst į botnfiskastovnarnar er ov hųgt. Soleišis, sum fiskiskapurin hevur hóttaš seg seinasta įriš veršur mett, at eingin vandi er ķ, at halda sama veišutrżst sum undanfarna fiskiįr.

Veišumynstriš undir Fųroyum er mųguliga nakaš broytt orsaka av prķsgongdini į toski og hżsu ķ mun til upsa. Orsųkin er, at skipini ķ įvķsan mun leggja seg eftir ein blandašum fiskiskapi, og at snellubįtarnir burturav hava lagt seg eftir toski seinnu įrini.

Meirilutin ķ Fiskidaganevndini umbošandi vinnuumbošini ķ nevndini męla til:

• at fiskidagatali komandi fiskiįr veršur hildiš į sama stųši sum undanfarna įr. Hetta veršur gjųrt grundaš į, at taš veršur mett, at botnfiskastovnarnir eru hampuliga vęl fyri, og at veišutrżstiš ikki er ųkt nevnivert seinast įriš.

Minnilutin ķ Fiskidaganevndini, umbošandi formannin, kann ikki taka undir viš, at eingin nišurskuršur veršur gjųrdur ķ dagatalinum og hevur tķ gjųrt eitt minnilutatilmęli:

Minnilutatilmęliš frį formanninum um fiskidagatal nęsta įr

Įsannandi, at vinnuumbošini og formašurin ķ Fiskidaganevndini ikki kundu semjast um nišurskurš ķ fiskidagatalinum komandi fiskiįr, hevur formašurin valt at gera sķtt egna tilmęli. Tilmęliš er ķ hųvušsheitinum grundaš į tilfariš ķ tilmęlinum frį Fiskirannsóknarstovuni um fiskiskapin komandi įr, har vķst veršur į, at veišutrżstiš eigur at minka minst 25% yvir 2-3 įr.

At veišutrżstiš į okkara fiskastovnar er ov stórt, og at trżstiš ųkist alsamt, tķ fiskidagarnir gerast meira og meira effektivir įr eftir įriš, sęst ķ śtgreiningunum frį Fiskirannsóknarstovuni. Fiskirannsóknarstovan vķsir į, at veišutrżstiš į botnfiskastovnarnar er uml. 1/3 ov hųgt. Ein meting gjųrd av fiskifrųšinginum John Pope ķ 1999 vķsir, at veišutrżstiš ķ eini reguleringsskipan sum fiskidagaskipanin er, ųkist 2-5% įrliga.

At effektiviteturin ųkist og harviš veišutrżstiš ger, at veišan og serliga veišan pr. roynd ķ seinna enda minkar, sjįlvt um góšir įrgangir eru į veg og vakstrarlķkindini eru góš.

At fiskiskapurin ķ mišal er vęl minni enn hann kundi veriš, višfųrir sjįlvandi minni inntųku fyri skip og manningar, umframt at virkir į landi liggja tóm ella eru nišurlųgd, tķ ov lķtiš kemur upp į land. Landsbśskaparliga hevur hetta eisini stóran tżdning.

Um veišutrżstiš veršur lękkaš, taš vil siga um fiskidagatališ veršur lękkaš, vil veišan fyrst minka, fyri sķšani at vaksa aftur, fyrst til sama stųšiš sum įšur, fyri sķšani at gerast stųrri.

Śrslitiš veršur munagott. Viš minni fiskiorku, tvs. fęrri dųgum, fęst meir burturśr og sostatt gerst mišalśrtųkan pr. dag nógv stųrri. Vit hava ikki loyvi at lata vera viš at ganga hesa leišina.

Ein fyritreyt fyri, at fiskidagaskipanin skal vera vęlegnaš at stżra veišutrżstinum er, at ein alla tķšina minkar dagatališ lķka nógv, sum fiskidagarnir gerast meira effektivir.

Fiskirannsóknarstovan męlir til ein nišurskurš ķ veišuorkuni uppį minst 25% yvir 2-3 įr. Hetta er umleiš 8% um įriš nęstu įrini. Um hędd eisini veršur tikin fyri effektivitetsbroytingum, sum ķ mišal eru uml. 3 % įrliga, kemur tilmęldi nišurskuršurin ķ fiskidųgum uppį 11% um įriš.

Viš stųši ķ hesum skjżtur formašurin ķ Fiskidaganevndini tķ upp:

• at veišutrżstiš veršur minkaš viš minst 3% nęsta fiskiįr, harumframt at hędd veršur tikin fyri effektiviseringin av veišuorkuni uppį 3%, Taš vil siga, at formašurin męlir til at samlaša minkingin ķ fiskidagatalinum sostatt mį vera minst 6% fyri fiskiįriš 2001/2002.

Orsųkin til, at formašurin męlir til ein lęgri nišurskurš enn Fiskirannsóknarstovan, er grundaš į ivan, sum vinnan hevur um fiskifrųšiligu rįšgevingina, og at įrinini av lķšandi broytingum eru minni fyri vinnuna, enn um broytingar henda skjótt.

Lųtan, at tillaga fiskidagarnar til eitt meira optimalt stųši, er rųtt nś. Sjįlvandi er ein slķk tillaging altķš trupul fyri vinnuna, men avleišingarnar av einum nišurskurši eru minst nś, tį fiskaprķsirnir eru hųgir, vųksturin er góšur og tilgongdin av yngri įrgangum til fiskastovnarnar eisini er góš.

Ein samd Fiskidaganevnd męlir til, at ansaš veršur eftir, at fiskidagar, sum ikki hava veriš virknir seinastu įrini, ikki gerast virknir komandi fiskiįr. Gera teir taš vil hetta ųkja um veršandi veišutrżst.

Sum talvan vķsir, so eru taš skipabólkar, sum fult śt gagna tillutaša dagatališ, mešan ašrir bólkar ikki brśka sķnar dagar.

Tųku fiskidagarnir eru teir dagarnir, sum eru tųkir hjį Fiskimįlastżrinum, umframt dagarnar, sum ikki verša brśktir hjį bólki 4 og 5. Serliga eru taš dagarnir hjį bólki 4, sum vķsa seg at gerast virknir sum tķšin lķšur. Samanleggingar av loyvum og dųgum hjį hesum bólki ger, at stųrri og effektivari bįtar koma inn ķ fiskiskapin og inn į veišuųki hjį bólki 3.

Fiskidaganevndin męlir til at:

• Upplżsingar um tillutaš og brśkt fiskidagatal veršur tilgongiligt hjį vinnuni, tį 3 mįnašir eru eftir av fiskiįrinum, soleišis at tann parturin av flotanum, sum er įhugašur ķ fleiri dųgum, lęttliga kann sķggja hvųrjir mųguleikar eru at keypa dagar.

Fiskidaganevndin er varug viš, at taš eru fiskidagar inni ķ skipanini, sum ikki verša brśktir. Gerast hesir virknir vil veršandi veišutrżstiš ųkjast. Nevndin vil ikki gera nakaš tilmęli um hesi višurskiftini ķ įr, men er samd um at heita į Fiskimįlastżriš um at lżsa fylgjandi višurskifti til komandi įr:

• Hvat veišutrżst tey skip, sum eru komin inn ķ flotan seinastu 5 įrini, hųvdu, ķ mun til tey skip, sum eru farin śt. Soleišis, at til ber at sķggja um ella hvussu nógv effektiviteturin broytist, tį nżggja skip koman inn ķ flotan ella skifta vinnu og bólk. Hetta fyri at fįa greišu į, um upprunaliga tillutaša dagatališ effektiviserast, tį nżggj skip koma inn.

Vegna Fiskidaganevndina

29-06-2001

__________________________